NJUJORK, Teška vremena za svjetsku ekonomiju zahtijevaju radikalne ideje za njeno preuređenje, saopštio je Međunarodni monetarni fond i podsjetio na takozvani “Čikaški plan”.
Ovaj plan predstavlja paket prijedloga za reformisanje bankarskog sektora koji su ekonomisti predali američkom predsjedniku Ruzveltu za vrijeme Velike depresije.
Da je taj plan realizovan krajem 90-ih godina prošlog vijeka, nikakve krize ne bi ni bilo, ukazao je MMF u svojoj studiji.
Glavni razlog sadašnjih problema u svjetskoj ekonomiji je, grubo rečeno, to što se na svjetskim tržištima pojavilo previše novca, “napravljenog od vazduha”, previše finansijskih obaveza, nepotkrepljenih nečijim kapitalom i imovinom, utvrdili su ekonomisti MMF.
Taj “vazdušni” novac su napravile banke uz pomoć sopstvenog i privučenog kapitala, kao i pozajmljenim vladinim novcem, kupujući vladine obligacije i druge dužničke hartije.
Da se kriza više nikada ne bi ponovila, neophodno je staviti banke pod vladinu kontrolu,vratiti državi status jedinog izvora novca i razbiti začarani krug poslovnih ciklusa kada zbog poremećaja u jednoj ili nekoliko zemalja svijeta sve ostale zemlje zapadaju u krizu.
Upravo to su prije 80 i više godina predlagali evropski i američki ekonomisti. Tada ih nisu poslušali i svijet je zahvatila Velika depresija iz koje je izlazak trajao gotovo 20 godina, objavljeno je na Internet strani Finmarket.ru. Njihov plan su tada nazvali “Čikaški plan” jer su glavni autori bili profesori na Univerzitetu u Čikagu Frenk Najt i Henri Sajmons.
Suština tog plana je bila jednostavna: neophodno je obavezati banke da prave rezerve koje bi odgovarale obimu privučenih depozita – na svaki dolar stavljen u banku, banka bi morala da stavi u rezerve sopstveni dolar.
Na taj način bi banke mogle da odobravaju kredite samo uz pomoć novca, dobijenog od države i iz sopstvenog profita, što bi doprinijelo da se u potpunosti uklone državni dugovi i dugovi domaćinstava i poslovnog sektora. Država bi vratila kontrolu nad ekonomijom i dobila pouzdan način borbe protiv krize jer bi u slučaju pogoršanja poslovne konjunkture bankama moglo da direktivno bude naloženo da povećaju obim kreditiranja ekonomije.
Sada, kada je prisutna nova kriza, Džerom Bens i Majkl Kamhof iz MMF su se prisjetili “Čikaškog plana” i odlučili da uz pomoć modela američke ekonomije koji su sačinili provjere da li bi on i danas bio efikasan.
Pokazalo se da je taj plan u potpunosti odgovarajući jer bi njegovim ostvarenjem ekonomija postala jača, a dugova u njoj bi bilo znatno manje. Pri tom ne bi bila nanijeta šteta radu finansijskih institucija jer bi platni sistem i dalje funkcionisao, banke bi investirale novac u najperspektivnije sektore, a kreditiranje ne bi prestalo. Tanjug
Komentariši