BIJELJINA, Viceguverner Centralne banke BiH Ljubiša Vladušić rekao je da je svjetska finansijska kriza, u proteklih više od godinu dana, veoma jasno pokazala koliko je važno imati visok stepen akumulacije domaće štednje u kapitalu jedne države.
“Pokazuje se da je to najkvalitetniji, najjeftiniji i najsigurniji kapital koji služi za dalju kreditnu multiplikaciju za pomoć prije svega ekonomiji i proizvodnji ali i građanima za rješavanje njihovih osnovnih životnih pitanja”, rekao je Vladušić.
On je naglasio da je veoma važno građane uputiti na to da svoju štednju daju na raspolaganje bankama.
“S druge strane, regulativnim agencijama, Centralnoj banci i državi treba da bude poruka da se obezbijede uslovi da građani ne budu u nedoumici da li će dati depozit u banku ili će ga držati kod kuće i investirati ga u nešto što nije produktivno”, rekao je Vladušić i dodao da postoje neki pristupi da građani ulažu u stan, da ga potom revidiraju, a da s druge strane mogu ulagati u banke i od kamata koje izvlače od njih mogu sasvim pristojno živjeti.
Komentarišući učestalo podizanje depozita u posljednje vrijeme, Vladušić je rekao da građani BiH ipak vjeruju komercijalnim bankama.
“Građani BiH sigurno imaju povjerenje u komercijalne banke u ovoj zemlji i pored niza negativnih iskustava koje su imali od bivše Jugoslavije do danas sa starom deviznom štednjom. Nizom usaglašenih politika koje su se desile u razvoju bankarskog sektora BiH obezbijeđen je ambijent koji su građani prepoznali i svoju štednju dali bankama na raspolaganje”, dodao je on.
Prema Vladušićevim riječima, jedna od dobrih stvari je razvoj bankarskog sektora dolaskom stranog kapitala i stranih banaka u BiH, putem osnivanja “kćerki banaka” sa imenima koja su prepoznatljiva u svijetu.
“Dobili smo bankarsku strukturu koja je respektabilna, koja je sigurna, likvidna i zdrava i koja omogućava da građani prepoznaju interaktivan odnos između banaka i klijenata”kaže Vladušić.
On napominje da je bankarska aktivnost u BiH ostala veoma tradicionalna, ali da istovremeno pruža klijentima skoro iste uslove koje imaju građani u evropskoj monetarnoj uniji.
“Važno je i to što je Centralna banka, kao monetarna institucija, kroz ‚‚karensi bord‚‚ obezbijedila povjerenje građana u konvertibilnu marku kao lokalnu valutu, vezujući je zakonski za evro i građani za taj KM uvijek mogu uzeti evro u neograničenim količinama, što je zakonska garancija za depozit koji imaju u KM”, rekao je Vladušić i dodao da je najmanje trećina depozita i štednje građana u komercijalnim bankama u konvertibilnim markama.
On ukazuje da dodatno povjerenje građana u banke uliva i osiguranje depozita klijenta.
Komentarišući prijedlog premijera Republike Srpske /RS/ Milorada Dodika da se kao zvanična valuta u BiH uvede evro, Vladušić je rekao da se u posljednjih nekoliko mjeseci o tome dosta razgovaralo.
“To je uvijek aktuelna profesionalna tema prema kojoj se mora imati i takav pristup. To jeste naš cilj, ali za uvođenje evra postoje i određeni uslovi – evropska komisija, evropska centralna banka, zemlje koje imaju evro – jer nemoguće je već danas jednostrano uvesti evro u jednoj državi. Mora se postati kandidat i ući u EU pa steći uslove da za određeno vrijeme preuzmemo evro kao svoju valutu , kao što je to uradila Slovenija.To je proces koji zahtjeva aktivnu ulogu BiH, Centralne banke i svih drugih institucija koje treba da daju doprinos u toj tranziciji”, rekao je Vladušić.
Prijedlog Vlade RS da otkupi sav prije ratni dug BiH on je nazvao interesantnim i dobrim prijedlogom i istakao da, ukoliko jedna država na raspolaganju ima sredstva, dobro je reagovati na vrijeme određenim odlukama.
“Otkupiti dug – zašto ne? RS je, za razliku od Federacije BiH, u boljoj poziciji. Ona je na vrijeme ušla u proces privatizacije određenih sistema kao što je Telekom i obezbijedila sredstva koja joj sada stoje na raspolaganju u Investiciono-razvojnopj banci i s tim sredstvima može da pravi multiplikaciju čak i zaštitu finansijskog sektora u RS”, rekao je Vladušić.
Komentarišući posljedice globalne svjetske finansijske krize na BiH viceguverner je rekao da je pritisak podizanja depozita građana bio najjači u Sarajevu.
“Očito da je u RS na vrijeme data poruka kojoj se više vjerovalo nego što je to slučaj u drugom dijelu BiH”, kaže Vladušić.
On pojašnjava da je nervoza mogla prouzrokovati haos da je bilo koja od komercijalnih banaka u BiH stopirala podizanje depozita građana, ali je Centarlna banka stala iza banaka kako nervoza ne bi prešla u paniku.
“To se nije desilo i danas su već primjetni pozitivni ulazi i izlazi devizne efektive, što znači da se građani postepeno vraćaju bankama. Vjerujem da je to i doprinos mnogih programa i paketa koje su svojim klijentima ponudile banke povodom Svjetskog dana štednje”, rekao je Vladušić.
Novi talas svjetske globalne krize impliciraće se kroz ekonomiju, smatra viceguverner, zbog čega je neophodno da se u finansijskom sektoru što više uraditi kako bi naredne i narednih godina sektor ekonomije bio što manje pogođen krizom.
Prema Vladušićevim riječima, kako bi se ublažile očekivane posljedice u BiH Centralna banka je već prije godinu dana preusmjerila devizne depozite na sigurna mjesta u evropske centralne banke kao “Dojče Budes banke” i druge.
“Nije da potcjenjujemo svjetske komercijalne banke koje su i dalje na visokoj rang listi, nego što moramo biti sigurni da nećemo izgubiti nijedan fening u investiranju deviznih rezervi Centralne banke”, kaže on.
Ključno je, prema Vladušiću, da je Centralna banka kroz mjeru smanjenja stope obavezne rezerve sa 18 na 14 odsto obezbijedila dodatnu likvidnost bankarskom sektoru, a donesena je i nova mjera da se oslobode svi krediti komercijalnih banaka, što znači da se posudbe iz inostranstva neće opteretiti obaveznom rezervom čime se obezbjeđuje bolja likvidnost bankarskog sektora i jeftinije pozajmice.
“Još jedna od mjera je koordinativna fukcija Centralne banke sa agencijama za bankarsku suprviziju, odnosno neophodnost i daljeg profesionalnog pristupa upravljanju rizikom što je ključna oblast kojom se mogu spriječiti mogući rizici ili ih bar minimizirati”, zaključio je u razgovoru sa Srnom viceguverner Centralne banke BiH Ljubiša Vladušić
Komentariši