Francuska se ponovo nameće kao lider u atomskoj energiji

PARIZ,  Smatrali smo da nuklearna energija ima budućnost kada niko nije vjerovao u to, izjavila je izvršna direktorka francuske državne kompanije “Areva” An Loveržon (Anne Lauvergeon).
 Njena kompanija gradi nove nuklearne reaktore u zapadnoj Evropi, prve za skoro 20 godina. U uslovima kada nije bilo “ni nafte, ni gasa, ni uglja, a ni izbora”, Francuska je 1974. godine odlučila da se osloni na atomske centrale i danas oko 80 odsto struje dobija iz 59 atomskih centrala širom zemlje.
 Ali, čak je i Francuska postala pesimistična u pogledu nuklearne energije: prestala je da gradi nove reaktore krajem 80-ih godina prošlog vijeka, a 2002. je u jednom vladinom izvještaju rečeno da je ova industrija “čudovište bez budućnosti”.
 U međuvremenu su se stvari promjenile. Kako objašnjava britanski “Ekonomist”, nuklearna energija je ponovo poželjna zahvaljujući strahovanjima zbog isporuke nafte, energetske bezbjednosti i globalnog zagrijavanja.
 Francuska je rješena da razvije svoje stručno znanje u značajan izvoz. Njen predsjednik Nikola Sarkozi smatra prodaju nuklearne energije okosnicom svoje diplomatije: ona je bedž tehničke vještine Francuske i reafirmacije njenog statusa globalne industrijske sile, ukazuju analitičari.
 Ubrzo poslije izbora za predsjednika prije godinu i po dana, Sarkozi je obišao mnoge zemlje od Kine do Libije da bi pronašao kupce za francusko nuklearno znanje, potpisujući ugovore koji otvaraju put da francuske firme prodaju reaktore.
 Francuska ima dvije konkurentske prednosti na ovom polju. Prva je u tome što posjeduje najnovije i najšire iskustvo u odnosu na bilo koju drugu zemlju u izgradnji i upravljanju atomskim centralama.
 To je omogućilo “Arevi” treću generaciju projekta reaktora, pod nazivom EPR, koji su u prednosti u odnosu na najkvalitetnije proizvode dva krupna rivala: “Vestinghausa”, sada ogranka japanske “Tošibe”, i “GE Hitačija”, nedavno pokrenutog zajedničkog poduhvata.
 Druga konkurentska prednost je u tome što su francuski inženjeri razradili novu tehniku ponovne prerade, tako da nuklearna energija proizvodi manje otpada nego u drugim zemljama.
 “Arevini” reaktori treće generacije, EPR, grade se u Flamanvilu u Normandiji, Olkiluotou u Finskoj i Taišanu u Kini.
 “Areva” prognozira da bi tražnja nuklearnih kapaciteta mogla da donese porudžbine za 60 reaktora, ili trećinu ukupnog tržišta, do 2020. godine, po pojedinačnoj cijeni od oko pet milijardi evra.
 “Vestinghaus” ima porudžbine iz Kine za četiri svoja nova reaktora AP1000, a reaktore ESBWR “GE Hitačija” razmatra nekoliko američkih komunalnih kompanija.
 Visoki troškovi izgradnje novih centrala, kao i neizvesnost oko cijene nuklearne energije u poređenju sa drugim energetskim izvorima, mogli bi da odlože renesansu atomskih centrala, naročito u sred kreditne krize.
 Na sreću za prodavce, vlade su rješene da se uhvate u koštac sa klimatskim promjenama i energetskom bezbednošću, te će po svoj prilici ponuditi velike subvencije, ocjenjuje “Ekonomist”.
 Da bi olakšala “Arevi” ekspanziju u inostranstvu, An Loveržon želi da smesti firmu na najznačajnijim tržištima.
 Kapitalno intenzivna priroda nuklearne energije znači da je cijena radne snage relativno nevažna, pa “Areva” može da priušti da zapošljava skupe radnike u bogatim zemljama. Ona kaže da je njena kompanija otvorila više radnih mjesta u SAD nego “Vestinghaus” ili GE.
 “Areva” je u oktobru saopštila da će izgraditi fabriku nuklearnih djelova u Virdžiniji.
 U Velikoj Britaniji, pak, planira da oživi industrijsku proizvodnju nuklearne opreme i djelova. Iz tog razloga, kaže izvršna direktorka, “san mi je da nam u budućnosti pomažu i brane nas Barak Obama i Gordon Braun, kao i Nikola Sarkozi”.