SAD ostaju bez ruskog uranijuma

MOSKVA,  Gotova svaka deseta kuća u SAD koristi električnu struju dobijenu iz sovjetskih atomskih bombi, a Rusija pravi planove da uranijum isporučuje u sve veći broj zemalja, što izaziva zabrinutost za uredno snabdijevanje globalnog tržišta.
 
Rusija očekuje da će nagomilani arsenal iz godina hladnog rata, zajedno s rastućom proizvodnjom i obogaćivanjem uranijuma, postati izvor električne energije i u Kini, Indiji i drugim ekonomijama s ubrzanim rastom. Ti planovi mogli bi početi da se ostvaruju od 2013. godine kada ističe rok važenja 20-godišnjeg sporazuma o nuklearnom gorivu između Rusije i SAD. Rusija nije izrazila želju da produži program “Megatone u megavate”, koji predviđa preradu ekvivalenta 20.000 nuklearnih bojevih glava u uranijum, što je dovoljno za dvogodišnje snabdijevanje strujom SAD. Kremlj, umjesto toga, teži da zaključi sporazume o isporukama uranijuma neposredno s američkim kompanijama koje učestvuju sa više od četvrtine u ukupnim svjetskim kapacitetima atomske energije. Sada isporuke ruskog uranijuma, dobijenog iz bojevih glava, učestvuju sa 13 odsto u svjetskim isporukama uranijuma, čime se nadoknađuje manjak proizvodnje u nalazištima uranijuma.
Analitičari smatraju da će isporuke iz Rusije u SAD po okončanju važenja sporazuma 2013. godine biti smanjene za trećinu.
“Rusija želi da proširi atomsko prisustvo u cijelom svijetu”, smatra analitičar kompanije “Renaissance Capital” Marina Aleksejenkova i dodaje da ekonomski aspekti tog 20-godišnjeg sporazuma o preradi uranijuma iz atomskog oružja nisu previše privlačni za Rusiju.
Okončanje sporazuma sa SAD, koji je donio Rusiji zaradu veću od osam milijardi dolara, podstiče bojazan od pojave deficita uranijuma, ali je Rusija ove godine potpisala sporazume o isporukama tog goriva s američkim kompanijama, kao što su PG&E, “Ameren”, “Exelon” i “Luminant”.
Direktor vodeće ruske kompanije u ovom sektoru “Rosatom” Sergej Kirijenko izjavio je da je Rusija probila zid zabrane isporuka ruskog uranijuma privatnim firmama u SAD.
“Ti sporazumi označavaju kraj monopola američke vladine agencije USEC na uvoz ruskog uranijuma”, kazao je on.
Ivan Dibov, predstavnik ruske kompanije “Atomenergoprom”, kaže da je već potpisano šest komercijalnih sporazuma s operaterima atomskih elektrana u SAD.
“Rusija ima dovoljan potencijal za obogaćivanje uranijuma da bi zauzela značajan udio na tržištu SAD”, dodao je Dibov.
Rusija je do sada isporučivala niskoobogaćeni uranijum, dobijen iz 375 tona oružanog ili visokoobogaćenog uranijuma. Do 2013. godine Rusija treba da isporuči niskoobogaćeni uranijum dobijen iz 500 tona oružanog uranijma. Niskoobogaćeni uranijum iz Rusije učestvuje sa 45 odsto u ukupnoj količini goriva koje se potroši u američkim atomskim elektranama koje poizvode 20 odsto ukupne električne energije u toj zemlji.
Analitičari smatraju da će direktni sporazumi s atomskim elektranama biti povoljniji za Rusiju od važećeg programa koji je pokrenut 1993. godine. Ali, Rusija traži izlazak i na druga razvijena tržišta, sarađujući s kompanijama, kao što su japanska “Toshiba” i njemački “Siemens”, a takođe nastoji da osvoji dio tržišta u azijskim zemljama u razvoju.
“Na kineskom tržištu atomske energije koje je u ekspanziji postoje planovi za izgradnju više od 70 reaktora do 2030. godine. Za Rusiju je od strateškog značaja da zaključi sporazume upravo na tom tržištu”, ukazala je Aleksejenkova.