Svjetski događaji koji su obilježili 2009.

BEOGRAD, Među najvažnijim događajima koji su obilježili 2009. su  Usvajanje Lisabonskog sporazuma, ekonomska kriza, novi grip i klimatske promjene.
1. Lisabonski ugovor
Prihvatanjem Lisabonskog ugovora na ponovljenom referendumu u Irskoj i završetkom procesa ratifikacije u Češkoj, kao posljednjoj članici EU, omogućeno je da taj ugovor o preustrojstvu evropskih institucija poslije višegodišnjih pregovora stupi na snagu 1. decembra.

2. Finansijska kriza
Svjetska finansijska kriza, najveća od Velike depresije 1929, bila je tema samita lidera G20 u aprilu u Londonu, a potom i u septembru u Pitsburgu. Lideri G20 su se obavezali da u posrnulu svijetsku privredu ubace dodatnih 1.000 milijardi dolara, ali ne u obliku stimulativnih, fiskalnih paketa nego preko međunarodnih finansijskih institucija i o oštrijoj kontroli finansijskih tržišta.

3. Obama nobelovac
Nobelov komitet 9. oktobra saopštio da je predsjednik SAD Barak Obama dobitnik nagrade za mir, samo devet mjeseci od dolaska u Bijelu kuću, a zbog njegovih napora da ojača međunarodnu diplomatiju i saradnju među ljudima.

4. NATO i EU na Zapadnom Balkanu
Tokom 2009. NATO je stigao na Zapadni Balkan, dok je napredovanje zemalja regiona ka EU bilo usporeno zbog neriešenih međusobnih sporova i nesaradnje s Haškim tribunalom. Albanija i Hrvatska postale su 1. aprila punopravne članice NATO-a, a Crna Gora je 4. decembra dobila poziv da pristupi akcionom planu za članstvo. Od 19. decembra Crna Gora, Makedonija i Srbija su na bijeloj šengenskoj listi. Srbiji je 7. decembra deblokiran Prelazni sporazum sa EU. Albanija i Srbija predale su zahtjeve za kandidaturu za članstvo u EU, dok je Crna Gora odgovorila na upitnik iz Brisela i čeka na prihvatanje kandidature. U isto vrijeme Hrvatskoj su veći dio godine bili blokirani pristupni pregovori, zbog spora oko granice sa Slovenijom, dok Skoplje i dalje nema datum za početak pregovora zbog nerješnog spora s Grčkom oko imena te bivše jugoslovenske republike.

5. Počelo suđenje Radovanu Karadžiću
Pred Haškim tribunalom 26. oktobra počelo je suđenje bivšem predsjedniku Republike Srpske Radovanu Karadžiću, optuženom za genocid i zločine protiv čovečnosti nad muslimanima i Hrvatima i za uzimanje međunarodnih talaca tokom rata u BiH od 1992. do 1995.

6. Nezavisnost Kosova pred Međunarodnim sudom pravde
Pred Međunarodnim sudom pravde u Hagu održana je usmena rasprava o legalnosti proglašene nezavisnosti Kosova. U raspravi u Palati mira od 1. do 11. decembra 15 sudija saslušalo argumente Srbije, vlasti u Prištini i 27 država. Nakon rasprave sud treba da donese savjetodavno mišljenje, koje nije obavezujuće.

7. Borba protiv klimatskih promjena
Globalno zagrijsvanje bilo je tema dugo pripremanog samita u Kopenhagenu, održanog pod okriljem Ujedinjenih nacija. Samit nije ispunio očekivanja pošto učesnici nisu usvojili završni dokument već su ga samo, kako s navodi, primili k znanju. Dokument predviđa da se za pomoć zemljama u razvoju u borbi protiv globalnog zagrevanja obezbedi 100 milijardi dolara godišnje, počev od 2020.

8. Pandemija novog gripa
U Meksiku se krajem aprila pojavio novi virus gripa, koji se najprije proširio na SAD, a potom i širom svijeta. Svjetska zdravstvena organizacija je zato u junu, prvi put poslije 41 godine, proglasila pandemiju. Dan kasnije švajcarska farmaceutska kompanija Novartis saopštila je da je proizvela prvu turu vakcina protiv novog gripa. U svijetu je do sada virus novog gripa laboratorijski potvrđen u 208 zemalja, a broj umrlih je dostigao 10.582.

9. Izbori i nemiri u Iranu
Na predsjedničkim izborima u Iranu, 12. juna, dotadašnji predsjednik Mahmud Ahmadinedžad osvojio je drugi mandat. Pristalice opozicionog lidera Mir Hoseina Musavija zbog sumnje u izbornu prevaru počele su narednog dana u Teheranu najveće proteste od Islamske revolucije, ali je iranski vrhovni vođa, ajatolah Ali Hamnei potvrdio poslije šest dana Ahmadinedžadovu pobjedu na izborima i naredio prestanak protesta. Državni mediji su saopštili da je tokom protesta opozicije poginulo najmanje 19 ljudi, oko 100 ih je povređeno, dok je policija uhapsila 457 osoba. Evropski i svjetski lideri oštro su osudili Teheran zbog upotrebe sile protiv demonstranata.

 
10. Izraelska ofanziva na Gazu
Poslije vazdušne i artiljerijske, Izrael je 3. januara počeo i kopnenu ofanzivu na pojas Gaze, a u kojoj je, prema procenama, za tri nedjelje poginulo oko 1.300 Palestinaca. Prema podacima BBC-ja u sukobima je srušeno 4.000 zagrada, a 20.000 je teško oštećeno. Bez doma je ostalo oko 50.000 Palestinaca, a oko 400.000 stanovnika Gaze ostalo je bez vode. Beta