BEOGRAD, Evro danas vrijedi tačno deset dinara više nego prvog dana 2010. godine i to uprkos činjenici da je, u tom periodu, centralna banka, kroz intervencije na deviznom tržištu, razmjenila u domaću valutu više od 1,6 milijardi evra.
Da od rasta kursa evra danas korist imaju isključivo država i banke, o tome je, prvi put otvoreno, ovih dana govorio i doskorašnji guverner Radovan Jelašić.
Inflacija u stručnim krugovima se već neko vrijeme govori o projektovanoj maksimalnoj vrijednosti do koje bi NBS dozvolila da raste evro. Procjene su, naime, da ciljana inflacija može biti postignuta ukoliko evro vrijedi do 110 dinara. Svaki procenat jačanja iznad ovog iznosa uslovio bi, kažu, ozbiljnije pomjeranje cijena sve robe i usluga, a samim tim i inflacije.
– Kada kurs evra raste, u Ministarstvu finansija trljaju ruke, jer će imati viši prihod od uvoznog PDV i carina – otkriva Jelašić, a koji prvi put kaže i da bi nastavak slabljenja domaće valute uskoro mogao da ugrozi i ciljanu inflaciju.
Valja reći da je sama činjenica da su strane valute u odnosu na dinar danas jače za desetak odsto, upravo za taj procenat podigla ne samo prihode države od uvoznih poslova, već i statističku vrijednost spoljnotrgovinske razmjene, odnosno uvoza i izvoza.
Privrednici kažu da su “njihove oči ovih dana uprte u novog guvernera”. Zavisno od poteza koje će činiti i dešavanja na kursnoj listi i privreda će, kako kažu menadžeri, reagovati. – Planovi za ovu godinu kod svih ozbiljnih firmi projektovani su na kursu od 100 dinara za evro. Dio projekcija već je revidiran na 105 dinara, ali je činjenica da tokom jula evro u odnosu na domaću valutu nastavlja da jača, što nam pravi ozbiljne probleme.
Manjak deviza sudeći po izjavama analitičara, ovakvo lagano, ali sigurno poniranje domaće valute niko nije očekivao u jeku ljetnje sezone. Jer, već godinama dinar u toku ljeta raste. Da među narodom ima sve manje deviza govori podatak koji je u četvrtak saoštila NBS, a prema kom je u dosadašnjem periodu ove godine otkupljeno oko 300 miliona evra manje nego u isto vrijeme 2009. godine.
Kako podsjećaju, svi oni, kao i većina građana, imaju kredite koji su ili uzeti u inostranstvu ili su vezani za kretanje evropske valute, i njihove rate su, ako se samo u obzir uzme jačanje evra u odnosu na dinar, veće skoro deset odsto.
– Uz više rate, svi oni koji prodaju robu suočavaju se i sa problemom da im potraživanja od domaćih firmi koje se, po pravilu, mjere milionima dinara, više ne mogu pokrivati dospjela zaduženja kod poslovnih banaka, odnosno kroz jačanje evra svakoga dana gube na vrijednosti – tvrde privrednici.
– Tako i izvoznici, za koje se uglavnom tvrdi da im prija viši kurs evra, i pored većeg priliva, nakon naplate svoje robe, ostaju na nuli.
Narodna banka Srbije koristila je, u prethodnom periodu, repo-operacije kako bi, uz stimulativan prinos, motivisala poslovne banke i razne druge finansijske institucije da ih kupuju, a što je za cilj imalo smanjenje dinara u opticaju. Prema procjenama domaćih bankara, na ovaj način godišnje je povlačeno i do 500 miliona evra. Kada se naplati dobit, poslovne banke i razni fondovi obično kupuju devize i iznose ih iz zemlje.Novosti
Komentariši