Milijarde teku sa crnog kontinenta

LONDON, Glas protiv kolonijalizma iz stare kolonijalne sile: Londonski “Ekonomist” opisuje kako Kinezi zarađuju u siromašnim zemljama. Tajnoviti dogovori o izvozu nafte i rude
Trgovinom nafte između Afrike i Kine gazduje opaki kartel, a obični stanovnici Afrike imaju malo koristi od ovog superunosnog posla – tvrdi londonski nedjeljnik “Ekonomist”.
U istraživačkom tekstu “Kvinsvejški kartel i trgovina s Afrikom”, detaljno je opisano funkcionisanje kartela kineskih preduzimača iz Kantona i njihovih afričkih partnera, koji su zajedno preuzeli kontrolu nad jednim od najvažnijih trgovačkih puteva Narodne Republike – uz Saudijsku Arabiju, Angola je najveći snabdjevač naftom azijskog ekonomskog džina.
Sa “centralom” u honkonškom Kvinsveju, kartel naziva sebe “Kineski međunarodni fond”, ili “Čajna Sonangol”, piše “Ekonomist”. U proteklih sedam godina, potpisao je ugovore o trgovini naftom, mineralima i dijamantima iz Afrike, čija vrijednost se mjeri milijardama dolara.
Slijedi briga engleskih novinara-istraživača za narod nekada kolonijalne Afrike: “Ti ugovori su okruženi tajanstvenošću. Čini se, ipak, da oni daju Kvinsvejškom kartelu izuzetno povoljne uslove. Ako je to tačno, time oni uskraćuju očajnički potrebno bogatstvo ljudima koji spadaju u najsiromašnije na svijetu. Pošto je kartel obavljao poslove sa režimima u zemljama poput Zimbabvea i Gvineje, moguće je da je pomogao i održanju nasilnih konflikata”.
– Pirati odsijecaju sebi veliko parče afričkih resursa – prenosi list upozorenje Gevina Hajmana iz “Global vitnesa”, organizacije koja je “skenirala” aktivnosti kartela.
Prema tim saznanjima, kartel je stvoren na vezama nastalim tokom Hladnog rata. U velikoj mjeri, njegov kreator je čovjek po imenu Sem Pa, rođen kao Su Đinghua. Pošto je, prije četiri decenije, pohađao akademiju u Bakuu (tada SSSR), trgovao je s Angolom dok je bila u građanskom ratu (1975-2002). Gospodin Pa rijetko se pojavljuje na slikama, a ime mu se pominje u nekoliko dokumenata kartela. Organizaciju kontroliše, kako se vjeruje, preko Veronike Fung, moguće rođake. Njeno je 70 odsto osnovne kompanije, “Njubrajt internešnela”. Njih dvoje često putuju u Afriku, koristeći kartelovu flotu “erbasovih” aviona. Ponekad, navodno, zaobilaze i carinsku kontrolu…
Izvještaj Američkog kongresa sugeriše da famozni Sem Pa ima nekoliko partnera, uključujući ćerku kineskog generala, udatu za dobro pozicioniranog bankara, vlasnicu 30 odsto “Njubrajta”.
Stoji li iza svega zvanični Peking? “Ekonomist” tvrdi da za takvu tezu ima malo dokaza, štaviše, kartel je često bio na meti kritike kineskih vlasti. Vjerovatno, kako ocjenjuje list, samo koristi blagodeti strategije za 21. vijek vlasti NR Kine, poznate kao politika “izlaženja”. Od 2002. godine, naime, Peking je počeo da ohrabruje preduzimače da posluju u inostranstvu. U nedostatku kontakta, Sem Pa se udružio s Portugalcem Helderom Bataljom, odraslim u Angoli, s dobrim vezama u Latinskoj Americi. Oni 2004. odlaze kod tadašnjeg argentinskog predsjednika Nestora Kirhnera i venecuelanskog lidera, Uga Čavesa, koji ih je, čak, ugostio u svojoj televizijskoj emisiji “Halo predsjedniče”!
Ideja je u Latinskoj Americi bila da se dragocjeni minerali “trampe” za kuće i autoputeve koje bi gradile kineske firme, međutim, pošto su i Argentina i Venecuela poprilično izgrađene zemlje, kartel se okrenuo drugim tržištima. Prije svega, Africi. Sem Pa je predsjednika Angole Žoze Eduarda dos Santoša poznavao još iz Bakua, a kasnije je trgovao s njegovim gerilcima. Angolska elita ubrzo je nagovorena da svoj izvoz nafte u ekspanziji usmjeri ka Kini. Izvori na koje se poziva “Ekonomist” pokazuju da je gotovo sav prošlogodišnji kineski uvoz nafte iz Angole – vrijedan više od 20 milijardi dolara – išao preko “Čajna Sonangola”, zajedničkog projekta dvije strane.
Kartel je pretprošle godine pružio “pipke” i ka Gvineji, zemlji s najvećim svjetskim rezervama rude boksita i gvožđa, i dobio 85 odsto učešća u kompaniji “Afrička korporacija za razvoj”. Vojni vladalac te siromašne zemlje navodno je, piše “Ekonomist”, od kartela na poklon dobio helikopter. “Erbas” gospodina Paa viđen je i u Harareu, prestonici Zimbabvea, gdje je kupio i jednu dvadesetospratnicu. Tamo su njegove partnerke iz kartela postale direktorke nove “Kinesko-zimbabveanske razvojne kompanije d.o.o.”, s pravima na eksploataciju nafte, gasa, platine i hroma. Javno su obećali gradnju željeznica, aerodroma i državnih stanova.
Novinare “Ekonomista” brinu tri stvari u vezi s ovim moćnim kartelom. Kao prvo, lična dobit. Kartel, navodno, kupuje naftu od Angole po fiksnim cijenama iz 2005. godina – 55 dolara po barelu – a izvozi je u Kinu po trenutno važećim tarifama (ove godine, uglavnom stotinak dolara za barel). Istraživači su izračunali da bi profit mogao da se mjeri desetinama milijardi dolara. Pitali su za komentar, i nisu ga dobili. Zatim, infrastruktura: šest godina od dolaska kartela, 90 odsto stanovnika angolske prestonice Luande je bez tekuće vode. Treća “zamjerka” odnosi se na sumnju da kartel održava i spasava diktature, poput gvinejske vojne hunte.
GLOBALNI IGRAČI
DO 2009. godine Kvinsvejški kartel se proširio po svijetu – od Tanzanije i Obale Slonovače do Rusije i Sjeverne Koreje. U Njujorku su kupili zgradu banke Džej-pi Morgan Čejs banke na adresi Vol Strit 23. Novosti