BEOGRAD, Roba koja ima zaštićeno geografsko porijeklo, prema Lisabonskoj konvenciji ne podliježe carinskim barijerama, nema propisanih kvota za njen izvoz na tržište Evropske unije, a na domaćem i inostranom tržištu prodaje se skuplje od proizvoda koji nemaju to obilježje, pa se sve više zemalja odlučuje na takvu zaštitu svojih proizvoda.
Zemlje regiona imaju najviše zaštićenih prehrambenih proizvoda, a povremeno se spore o preotimanju brendova kao što su čvarci, pršuta, ajvar, kobasica i šljivovica, prenose agencije.
Prema riječima direktora Agencije za bezbjednost hrane BiH Sejada Mačkića, u BiH postoji oko 160 prehrambenih proizvoda koji ispunjavaju uslove za zaštitu oznake originalnosti, geografskog porijekla ili tradicionalnog ugleda hrane. Procedura zaštite proizvoda traje oko godinu.
– Da bi se dobila jedna od potrebnih oznaka za brendiranje, najprije je potrebno da se proizvođači određenog prehrambenog proizvoda organizuju u udruženje, a zatim da izrade proizvođačku specifikaciju proizvoda i dobiju potvrdu o usklađenosti proizvoda sa proizvođačkom specifikacijom od ovlašćenog sertifikacijskog tijela. Poslije toga se podnosi zahtjev za registraciju Agenciji – rekao je Mačkić.
U Srbiji je ta vrsta zaštite proizvoda regulisana posebnim zakonom. Leskovački ajvar, na primjer, odavno je proizvod zaštićenog geografskog porijekla, odnosno nacionalni brend Srbije, a uskoro bi mogao da dobije i međunarodni sertifikat. Od 39 proizvoda iz Srbije međunarodni sertifikat zaštićenog geografskog porijekla ima samo homoljski med. Oznaku geografskog porijekla dobili su i goveđa i svinjska užička pršuta, kosovska i metohijska vina, sremski kulen, domaća kobasica i salama, rtanjski čaj, krivovirski i svrljiški kačkavalj, banatski rizling….
Kada je riječ o sporovima zbog proizvoda, najnoviji spor između Slovenije i Hrvatske zbog slovenačkog brenda “kranjske kobasice”, imaće diplomatsko finale. Slovenija priprema diplomatsku notu susjedima, jer je utvrđeno da najmanje tri hrvatska mesoprerađivača proizvode i pod tim imenom prodaju slovenački geografski zaštićeni brend “kranjsku kobasicu”. Pored kraškog pršuta zaštitu u EU i svijetu imaju slovenački brendovi ekstradjevičansko maslinovo ulje iz slovenačke Istre, slovenačka poslastica “potica” (makovnjača), pomurska gibanica i ulje koje se proizvodi od sjemenki bundeve.
Hrvatska ima desetak zaštićenih prehrambenih proizvoda, među kojima su čvarci, slavonski kulen-kulin, drniški i istarski pršut, torkul (maslinovo ulje), cetinski sir i paški baškotin (vrsta dvopeka)…
Privredna komora Crne Gore već nekoliko godina sprovodi program postepenog brendiranja proizvoda te države pod nazivom “Dobro iz Crne Gore”. Ustanovljen je žig istog naziva koji mogu da nose proizvodi domaćih firmi sa najvišim ugledom. Pravo na korišćenje žiga za sada, ima 69 poljoprivrednih proizvoda iz 12 crnogorskih kompanija.
.
Makedonija
Advokat Valentin Pepeljugovski, koji je bio direktor Agencije za zaštitu industrijskog vlasništva, ističe da je Makedonija naučila lekciju zaštite brendova poslije negativnog iskustva sa ajvarom.
– Makedonija nije zaštitila rasu pasa šarplaninac, a međunarodnu oznaku geografskog porijekla imaju skopsko pivo, tikveška vina, proizvodi farmaceutske fabrike “Alkaloid” kao što su “bekutan” i “kafetin”, kao i čipsovi fabrike “Vitaminka” – naglasio je Pepeljugovski. Glas Srpske
Komentariši