Zapadni naftni giganti gube dominaciju

NJUJORK, Naftni giganti iz zemalja Zapada gube nekad dominantne pozicije na svjetskom tržištu, jer Rusija, zemlje Kaspijskog basena, Južne Amerike i Afrike postepeno potiskuju zapadne monopoliste iz  zona bogatih energetskim sirovinama, ocijenjuje “Njujork tajms”.
 Vodeće zapadne korporacije su prinuđene da zaključuju nove ugovore uz lošije uslove i sve češće gube bitku za eksploataciju nalazišta od državnih kompanija, navodi list, pozivajući se na američke eksperte.
 Uz to, veliki broj tih kompanija crpi naftu iz već ispošćenih regija, kao što je Sjeverno more. Analitičari stoga ne očekuju rast isporuka te sirovine iz zemalja van Organizacije zemalja izvoznica nafte (OPEK), dok –  na drugoj strani – procjenjuju da će se svjetska potrošnja u 2009. godini uvećati za približno 900.000 barela dnevno u odnosu na ovogodišnji nivo, prenosi ruska agencija Itar-Tas.
 Najveće naftne korporacije –  “Ekson Mobil”, “Britiš petroleum”, “Rojal Dač Šel”, “Ševron”,  “KonokoFilips”, uz francuski “Total” i italijanski “Eni” – pokrivaju samo13 odsto svjetske proizvodnje nafte, dok su sedamdesetih godina prošlog vijeka opskrbljivale bezmalo polovinu svjetskog tržišta.
 “Petorka” svjetskih giganata je u drugom tromjesečju ove godine smanjila proizvodnju “tečnog zlata” za 614.000 barela dnevno, premda su korporacije zaradile 44 milijardi dolara.  
 U isto vrijeme, među prvih deset kompanija sa najvećim rezervama energetskih sirovina uvrstili su se državni koncerni, kao što je ruski “Gasprom” ili Nacionalna naftna kompanija Irana.
 Aktuelna situacija se može okarakterisati kao geopolitička naftna kriza, jer u svijetu ima još mnogo nafte, smatra analitičar agencije “Goldman Saks” Arun Murti, navodeći kao dokaz situaciju u Venecueli, Rusiji, Iranu i Iraku, gde se nameće trend nacionalizacije energetskog sektora.
 Iako su zapadne međunarodne kompanije tehnički bolje opremljene, mnoge zemlje izvoznice nafte ne žele da ih angažuju u eksploataciji svojih nalazišta.
 Zapadne korporacije negoduju zbog rastućih problema na koje nailaze u Rusiji, Alžiru, Nigeriji i Angoli, žaleći se da su primorane da prihvate nove, nepovoljnije, uslove ugovora, po kojima su obavezne da veći dio prihoda usmjeravaju u budžete tih zemalja.
 Američki eksperti ukazuju da su zapadni giganti sami krivi za nastalu situaciju, jer su prestankom ulaganja neophodnih sredstava u istraživanja i iznalaženje novih nalazišta prepustile inicijativu državnim korporacijama.