LIVNO, Koristeći vodu iz akumulacije Buško jezero, koje se nalazi na području Livanjskog kantona, Hrvatska elektroprivreda (HEP) godišnje proizvede 1 923 gigavat-časova električne energije, što po najnižoj cijeni donosi prihod od oko 96 miliona evra.
Za korištenje hidropotencijala najveće vještačke akumulacije u Evropi, čija je površina oko 55 000 kvadratnih metara, a čije se dvije trećine nalaze na području opštine Tomislavgrad, a jedna na području livanjske opštine, HEP ovim opštinama godišnje plaća ukupno oko 1,2 miliona maraka.
To su podaci koje je Državna regulatorna agencija za električnu energiju (DERK) krajem prošle godine dostavila Savjetu ministara BiH.
Načelnici ovih opština Tomislavgrad i Livno Ivan Vukadin i Luka Čelan početkom marta ove godine u Zagrebu su se sastali sa predstavnicima Uprave HEP-a, a razgovarano je o visini naknade za korištenje hidropotencijala Buškog jezera, koja je, prema njihovom mišljenju, neadekvatna, odnosno nerealno niska u odnosu na prihode koje korištenjem vode iz ovog jezera za proizvodnju električne energije ostvaruje HEP.
Livanjski načelnik Luka Čelan izjavio je novinarima da je ugovor između opštine Livno i HEP-a, kojim je regulisano pitanje naknade za Buško jezero, potpisan 1995. godine, te da je bio na snazi do 2002. godine, kada je pitanje naknade regulisano Zakonom o hidroakumulacijama Federacije BiH (FBiH), kojim je predviđeno da se naknada za korištenje vodnog potencijala plaća na osnovu količine proizvedene električne energije i to 0,005 maraka po kilovat-času, što bi u ovoj godini za opštinu Livno trebalo iznositi oko 600.000 maraka, a za opštinu Tomislavgrad dva puta više.
Čelan je rekao da je preko poslanika u federalnom Parlamentu iz Livna zatražio izmjenu postojećeg zakona, jer smatra da ne zadovoljava interese opštine u pogledu naknade koju plaća HEP, a koja bi, po njegovom mišljenju, morala biti daleko veća.
Kad je riječ o hidroakumulaciji Buško jezero, izgrađenoj sedamdesetih godina prošlog vijeka, koje se nekada zvalo Buško blato, a čiji je potencijal oko milijardu kubika vode, treba reći da je i prije, a pogotovo nakon rata, jezero postalo predmet raznih političkih prepucavanja i sporenja zbog nejasnih ugovora između HEP-a i opština Livno i Tomislavgrad, odnosno susjednih država BiH i Hrvatske.
Čovjek koji najbolje poznaje sve “zavrzlame” oko Buškog jezera i koji godinama vodi borbu za vraćanje jezera BiH, zastupnik Hrvatske seljačke stranke (HSS) u federalnom Parlamentu i Skupštini Livanjskog kantona Ante Čolak iz Livna, tvrdi da HEP godinama nezakonito koristi vode ovog jezera i zahvaljujući tome ostvaruje više od trećine ukupne proizvodnje električne energije.
Čolak naglašava kako BiH od toga nema nikakve koristi, a Hrvatskoj je to, kako kaže, omogućila nekadašnja vlast Herceg-Bosne (HDZ BiH) prije 13 godina, na što državne i entitetske vlasti nikada nisu reagovale.
Dešavanja oko Buškog jezera i mizerne naknade koju za to dobijaju opštine Livno i Tomislavgrad od HEP-a Čolak je ovih dana nazvao “hidrookupacijom koju provodi susjedna država“, a ovaj neuobičajeni termin i kvalifikaciju potkrijepio je sa dosta argumenata od kojih je možda najvažniji taj što HEP ne posjeduje vodoprivrednu dozvolu nadležnog federalnog ministarstva za crpnu stanicu u Podgradini kod Livna niti licencu državnog regulatora za korištenje hidropotencijala Buškog jezera.
Čolak je mnogo puta javno zahtijevao da se stane “ukraj otimačini”, navodeći činjenicu da HEP raspolaže ukupnom količinom električne energije koja se proizvede u hidroenergetskom sistemu Buškog jezera, a opštinama Livno i Tomislavgrad isplaćuje simboličnu godišnju naknadu. Čolak je izveo preciznu računicu – “HEP godišnje inkasira oko 50 miliona maraka koristeći vode Buškog jezera, potkradajući FBiH i državu, a federalne i državne vlasti na sva njegova upozorenja ostaju gluve i nijeme”, što, po njemu, upućuje na zaključak da između nekih bosanskohercegovačkih političara i vlasti Hrvatske postoji tajna veza iza koje se kriju lični interesi.
Navodeći kako je korištenje vodnog potencijala Buškog jezera primjer kako država loše gospodari svojim prirodnim resursima, u konkretnom slučaju vodama, Čolak priznaje da još nije dobio nikakav odgovor na brojne inicijative koje je proteklih godina pokrenuo pred nadležnim institucijama FBiH i BiH radi vraćanja Buškog jezera matičnoj državi.
On je naglasio da je kao vlasnik svih objekata ovog hidrosistema uknjiženo Javno preduzeće Hrvatska Elektroprivreda, odnosno Republika Hrvatska, te da je takvu situaciju omogućila vlada bivše “Hrvatske Republike Herceg-Bosne”, koja je 1996. godine, samo dan prije svog formalnog gašenja, donijela odluku kojom je HEP dobio upotrebnu dozvolu nad Buškim jezerom i od tada BiH na ovaj način svake godine gubi nekoliko desetina miliona maraka.
U Vladi Livanjskog kantona tvrde da su s HEP-om u nekoliko navrata vođeni pregovori o korištenju voda iz jezera, ali da HEP odbija potpisati koncesioni ugovor jer bi u tom slučaju naknada koja pripada opštinama Livno i Tomislavgrad bila realnija i daleko veća.
Pomoćnik kantonalnog ministra za privredu, industriju, rudarstvo i energetiku Mate Šiško smatra da je Čolak u pravu kad tvrdi da su naknade sramotno male, podsjećajući da sadašnja naknada nije ni 0,02 odsto iznosa koji bi se plaćao po ugovoru o koncesiji.
“Mi smatramo da bi HEP trebalo da plaća naknadu od 1,5 do dva odsto od dobiti koju ostvaruje korištenjem voda Buškog jezera za proizvodnju električne energije u hidroelektranama u slivu Cetine, odnosno oko 20 miliona maraka godišnje. Međutim, oni se pozivaju na ugovor koji su prije šest ili sedam godina potpisali s tadašnjim načelnicima opština Livno i Tomislavgrad, Stipom Barunom i Zdravkom Prkom, a kojim je definisana visina naknade koju HEP sada plaća“, rekao je Šiško i dodao da se o određenim “talovima” HDZ-a BiH sa HEP-om u vezi sa Buškim jezerom govorilo i na predizbornim skupovima.Srna
Komentariši