Odlaze stranci sa Banjalučke berze

BANJALUKA – Dugotrajni pad prometa i indeksa na Banjalučkoj berzi doveo je do toga da su inostrani investitori u prvom tromjesečju ove godine, po prvi put od njenog nastanka, više prodavali nego kupovali akcije listiranih kompanija.
Stranci su, prema podacima Centralnog registra hartija od vrijednosti, kupili tek petinu prometovanih akcija na tržištu kapitala RS u vrijednosti od 18,4 miliona, dok je, pak, njihovo učešće na strani prodaje iznosilo oko 37 odsto, odnosno 32,9 miliona KM.
To pokazuje da je aktivnost ino-ulagača u prodaji ostala na otprilike istom procentualnom nivou kao u 2007. godini, dok je učešće na strani kupovine i više nego prepolovljeno (sa 43 na 20,5 odsto).
U trgovini akcijama na Banjalučkoj berzi u prvom kvartalu učestvovali su investitori iz 19 zemalja sa svih kontinenata izuzev Australije. Najaktivniji u prodaji bili su Litvanci koji su prihodovali oko 16 miliona KM, a s druge strane, ništa nisu kupovali. Slijede Hrvati koji su prodali akcije u vrijednosti od 9,3 miliona, dok su na strani kupovine učestvovali sa nešto više od milion KM, te Slovenci koji su od prodatih akcija prihodovali 4,9 miliona.
U kupovini su, pak, najviše učestvovali ulagači iz Srbije koji su za akcije kompanija u RS platili 10,4 miliona KM, te Slovenci sa 3,6 miliona.
Da tržište kapitala RS više nije atraktivno za ino-investitore možda najbolje ilustruje podatak da su u prvom kvartalu samo trojica stranih državljana, po jedan iz Srbije, Slovenije i Hrvatske, otvorili vlasničke račune u Centralnom registru. To je neuporedivo manje u odnosu na 2007. kada je račune u RS otvorilo čak 777 stranaca, od čega najviše iz Hrvatske (258), zatim, Srbije i Crne Gore (256), Slovenije (196), te SAD (deset) i Austrije (osam).
U Komisiji za hartije od vrijednosti RS (KHOV) kažu da je nesumnjivo da se sa padom prometa i berzanskih indeksa smanjio interes ino-ulagača za ovo tržište, ali ističu da je u RS stiglo više investitora nego što to pokazuje broj novootvorenih vlasničkih računa.
“Znatan broj stranih investitora radi preko domaćih kastodi banaka čiji se zbirni račun u Centralnom registru vodi kao jedan. Kada bi se znalo koliko su otvorili računa u kastodi bankama, to bi bila sasvim druga slika”, smatra Miodrag Jandrić, predsjednik KHOV.
Dijana Ostić, direktor brokerske kuće “KBC Securities” iz Banjaluke, statističke podatke smatra očekivanim s obzirom da se, kako kaže, teško mogao očekivati nastavak snažnog tempa dolaska novih ino-investitora iz prethodnih godina, dok Darko Lakić, pomoćnik direktora Banjalučke berze, vjeruje da su oni koji su planirali da dođu na tržištu RS, već stigli.
“Drugi razlog smanjenog interesa je to što su cijene akcija kompanija na tržištima u regiji značajno pale, negdje i prepolovljene, čime su postale privlačnije za kupovinu od akcija na našem tržištu”, kazao je Lakić.
Direktor Društva za upravljanje investicionim fondovima “Zepter invest” Nenad Tomović, takođe, ukazuje da se dio stranih ulagača izvukao sa tržišta RS i otišao na druga, trenutno atraktivnija tržišta. Nezavisne N.