NJUJORK, Ekonomska predviđanja mnogih američkih analitičara i zvaničnika u pogledu učinka nacionalne ekonomije i globalnih kretanja u 2008. godini pokazala su se kao potpuno pogrešna, pa je časopis “Biznis vik” sačinio listu od deset “najgorih predviđanja” odnosno “spektakularnih grešaka” u procjeni.
Prvo mjesto ove rang liste pripalo je procjeni da je “u izgledu vrlo moćan i trajan oporavak”, ali da je “možda potrebno još par dana da se on pokaže”. Izrekao ju je urednik publikacije “Profitabl investing leter” Ričard Bend, pozivajući investitore da “izdrže” i da “imaju vjere”.
U vrijeme iznošenja ovog predviđanja, krajem marta 2008, glavni indeks Njujorške berze Dau Džons bio je na 12.300 poena, a krajem decembra se srozao na 8.500 indeksnih poena.
Drugo mjesto “liste najvećih grešaka” drži ocjena analitičara Bidžana Moazamija iz maja 2008. da bi vodeća američka kompanija u sektoru osiguranja AIG “mogla u drugom kvartalu da ostvari veliku dobit”.
Ispostavilo se, međutim, da je AIG u tom tromjesečju imao gubitak od pet milijardi dolara, a u narednom kvartalu od čak 25 milijardi. U septembru je tog gubitaša preuzela američka vlada, koja će za njegovu sanaciju potrošiti 150 milijardi dolara pomoći i zajmova.
“Mislim da su ‘Fredi Mek’ i ‘Fani Me’ fundamentalno zdravi. Nisu u opasnosti da propadnu. Mislim da su u dobroj poziciji da nastave dalje,” ocijenio je polovinom jula 2008. predsjedavajući Komiteta za finansijske usluge Predstavničkog doma Kongresa, demokrata iz Masačusetsa Barni Frenk, i tom izjavom “zaradio” treće mjesto na listi najgorih grešaka u predviđanjima.
Jer, dva mjeseca kasnije, vlada SAD stavila je dva hipotekarna giganta pod nadzor i obećala da će u njih “upumpati”, moguće i po čitavih 100 milijardi dolara.
Na rang-listi se, na četvrtom mjestu, našao i odlazeći američki predsjednik Džordž Buš, izjavom, s polovine marta, da je “tržište u procesu korekcije”. Tokom preostalog dijela godine, tržište je nastavilo da se koriguje i koriguje – naniže.
“Ne! Ne! Ne! ‘Bear Stearns’ nije u nevolji'”, izjavio je komentator televizijske mreže CNBC Džim Krejmer 11. marta 2008, “ubacivši” se na visoko peto mjesto liste.
Ne bez razloga. Jer, samo pet dana kasnije, američka banka “JP Morgan Čejs” preuzela je “Beara” uz pomoć vlade SAD, skoro u potpunosti zbrisavši akcionare.
Na listi najgorih grešaka u procjenama slijedi potom procjena Nacionalnog udruženja trgovaca nekretninama s kraja 2007. godine da će “prodaje korišćenih kuća u 2008. pokazivati tendenciju rasta”. Međutim, godinu dana kasnije ova grupacija je saopštila da su novembarske prodaje na godišnjoj osnovi niže 11 odsto i da je ovo najgora recesija u stanogradnji od velike depresije tridesetih godina prošlog vijeka.
Slijedi procjena iz juna 2008. da će cijena nafte do kraja godine dostići 150 dolara po barelu. U tom trenutku, cijena je bila oko 135 dolara, ali je trenutno niža od 40 dolara za barel.
Osmo mjesto liste najgorih pogrešnih predviđanja pripalo je predsjedniku centralne banke SAD Benu Bernankiju i njegovoj izjavi, s kraja februara 2008., da očekuje “neka bankrotstva”, ali da ne predviđa “nikakve ozbiljne probleme te vrste među velikim međunarodno aktivnim bankama koje čine vrlo značajan dio našeg bankarskog sistema”.
Čak je i Bernanki ozbiljno pogrešio jer je u septembru bankrotirala “Vašington mjučual”, u američkoj istoriji najveća finansijska institucija koja je propala. Potom se u novembru i “Sitigrupa” našla u finansijskom škripcu.
Na začelju liste “Biznis vika” je bivši predsjednik berze Nasdak Bernard Mejdof, potkraj ove godine osumnjičen za finansijske prevare i gubitke nanete investitorima od oko 50 milijardi dolara.
Mejdof je u oktobru 2007. izjavio da je “u današnjem regulatornom okruženju praktično nemoguće da se prekrše pravila”.
Prijavi se za novosti
Dobijajte najnovije informacije provjerene na Capital.ba.