BANJALUKA, Akcije najlikvidnijih kompanija na tržištu kapitala u BiH u prošloj godini su zabilježile veliki pad vrijednosti pod uticajem unutrašnjih problema i svjetske finansijske krize, ali su, uprkos tome, ostvarile najmanje gubitke u regionu.
Glavni indeks Banjalučke berze BIRS jedini je na prostoru bivše Jugoslavije 2008. godinu završio sa gubitkom manjim od 60 odsto (59,9 odsto), dok je indeks Sarajevske berze SASX-10 ostvario pad od 66,5 odsto.
U protekloj godini najlošije su prošli investitori na Beogradskoj i Makedonskoj berzi čiji su se indeksi BELEX-15 i MBI-10 strmoglavili za čak 75,4, odnosno 72,9 odsto. Tek nešto manje gubitke svojim ulagačima donijele su podgoričke Montenegroberza i NEX berza čije su najlikvidnije akcije prosječno potonule za 71,2, odnosno 70 odsto. Regionalnu sredinu drže Zegrebačka i Ljubljanska berza čiji su indeksi CROBEX i SBI20 pali za 66,9, odnosno 67,5 odsto.
Berzanski analitičari kažu da je domaće tržište kapitala počelo da pada još sredinom aprila prošle godine pod uticajem unutrašnjih negativnih dešavanja, među kojima su, ističu, dominirali loše korporativno upravljanje i iznošenje dobiti akcionarskih društava preko povezanih privatnih firmi. Kulminacija pada berzanskih indeksa, ukazuju, nastala je s početkom globalnih finansijskih previranja u oktobru 2007, koja su se protegla kroz čitavu prošlu godinu.
“Negativnosti koje su bile prisutne u slučaju dokapitalizacije Rudnika i termoelektrane Gacko ne smiju se više ponavljati, ako želimo da tržište kapitala ide naprijed. U svim preduzećima, a posebno gdje postoji većinski državni kapital, mora se uspostaviti odnos poštivanja prava malih akcionara”, kaže Dušan Bogdanović, direktor Društva za upravljanje investicionim fondovima “Jahorina Konseko” iz Pala.
Na kraju se, smatra, došlo u situaciju da su neke akcije za koje se ranije govorilo da su precijenjene, sada vjerovatno i potcijenjene, navodeći kao primjer “Telekom Srpske” i hidroelektrane, koje su, uprkos pozitivnim finansijskim pomacima, u 2008. zabilježile značajan pad.
“Zbog izrazito malog prometa na berzi, bili smo svjedoci i gašenja nekoliko brokerskih kuća. Ukoliko se situacija na tržištu kapitala ne promijeni, sljedeća na udaru naći će se društva za upravljanje investicionim fondovima, pa čak i sama Banjalučka berza s obzirom na to da se finansira iz ostvarenog prometa”, kaže Bogdanović.Nezavisne novine
