BIJELJINA, Ključ u bravu na kraju 2010. godine na području opštine Bijeljina stavilo je čak 286 radnji, a 171 je privremeno zatvorila svoja vrata. Pod teretom krize “padaju” mnogi, a među njima su najbrojnije male trgovine, zanatske radnje, ali i kafići – pokazuju podaci iz opštinskog Odsjeka za privredu.
Na kraju godine trajno su se odjavile 132 trgovinske radnje, zatim 75 ugostiteljskih objekata, 68 zanatskih radnji, šest agencija i pet saobraćajnih prevoznika i taksista.
U istom periodu privremeno su prestale sa radom 62 trgovine, 39 ugostiteljskih objekata, 51 zanatska radnja, jedna agencija i 18 saobraćjnih prevoznika i taksista.
Nova zakonska pravila male trgovce pretvorila su u “posljednje mohikance”. Od 1990. godine do danas na privrednom području desile su se velike i brojne promjene. Prelazak sa planske na tržišnu privredu bio je obilježen ratom, privatizacijom državnih firmi i pionirskim poduhvatima razvoja malog preduzetništva…
Male firme nastajale su, uglavnom, bez velikog kapitala, ali, čini se, i nedovoljnog ekonomskog znanja.
Posljedice su vidljive i danas, jer je veliki broj preduzetnika, s početka 90-ih godina prošlog vijeka, “pometen” sa polja privrede. Najvidljivije promjene desile su se na polju trgovine, jer su se, osim privrednih prilika promijenile i navike potrošača…
Prema riječima odgovornih u Odsjeku za privredu, preduzetnici najčešće kao razlog za odjavljivanje navode nelojalnu konkurenciju, velike poreske obaveze, neadekvatan izvor finansiranja /banke im odobravaju izuzetno nepovoljne kredite/, velike troškove električne energije, vode, telefona kao i troškove radne snage.
Trend zatvaranja malih radnji nije nova pojava i traje duži niz godina – kažu u Udruženju “Preduzetnik” iz Bijeljine koji sve ovo vrijeme upozoravaju na nelojalnu konkurenciju, na velike namete države, zakonske propise koji su malom preduzedniku neizdživi i koji ga, kako kaže sekretar ovog udruženja Milorad Stević, guše i primoravaju da zatvori svoju radnju.
U Odsjeku za privredu ističu da ovaj proces zatvaranja radnji traje godinama, ali da ga preduzetnici često povezuju sa uvođenjem fikalnih kasa. U Udruženju “Preduzetnik” kažu da je ovaj sistem samo dodatno opteretio ionako već posrnulo malo preduzetništvo.
Ekonomski analitičari sa kojim se slažu brojni preduzetnici navode da se među razlozima koji su doveli do propadanja malih trgovina ističu recesija, smanjena kupovna moć građana, te dolazak velikih trgovinskih lanaca.
Dolazak stranih kompanija uticao je i na kvantitet, ali i na kvalitet privrednih prilika u Bijeljini. Sve u svemu, konkurencija je mnoge natjerala da postanu bolji, ali je, isto tako, uzrokovala i propadanje velikog broja malih trgovaca i zanatlija kojima je nedostajalo kapitala ili znanja, ali i snažnijeg zajedničkog djelovanja u strukovnim udruženjima.
Iz Odsjeka za privredu upozoravaju da se ljudi često upuštaju u različite poslovne poduhvate, a da pri tome ne znaju šta ih čeka.
Pokušavaju, a kada vide da da posao ne ide, ubrzo zatvaraju radnje. Ako žele ostati i opstati na tržištu, male trgovine moraju pronaći svoj identitet, a njihova najveća prednost za opstanak jeste lični odnos prema kupcima… Srna
