BEOGRAD, Broj novootvorenih obrta ove godine manji je za 20 odsto u odnosu na prošlu.
Trenutno ih radi oko 221.000
Od početka godine u Srbiji je prestalo s radom 8490 firmi, a do kraja godine ta brojka biće veća od deset hiljada. To proizilazi iz izvještaja Agencije za privredne registre (APR) iz koje stiže upozorenje da se privredna djelatnost strmoglavo smanjuje jer ugašene kompanije ne prati odgovarajući broj novoosnovanih preduzeća.
Kratkoročni krediti
Prema ocjeni Zvonka Obradovića, direktora Agencije za privredne registre, zabrinjavajuće je što je broj novoosnovanih preduzeća manji za 20 odsto u odnosu na lanjsku godinu. U prvih sedam mjeseci 2010. godine osnovana je 6291 firma, dok je ove godine u istom periodu počelo s radom njih 5088. U Srbiji posluje, prema podacima APR-a, tačno 106.786 preduzeća s tim da u 25 odsto njih nema nijednog zaposlenoga. Uz to, visoka stopa zaduženosti predstavlja “kost u grlu” koja guši privrednu djelatnost, jer raste iz godine u godinu. Kratkoročnim kreditima privrednici pokušavaju održati poslovanje što je dovelo do pada pokrivenosti duga sopstvenim kapitalom za 10 odsto. Slično je i s preduzetnicima. Njih 18.590 je do kraja jula započelo samostalan rad, dok se lani u tu “avanturu” upustilo njih 22.454. Podaci ukazuju na sve manji broj preduzetnika koji se odlučuju na započinjanje posla. Godišnji prosjek prethodnih godina iznosio je 37 hiljada, dok ih je oko 30 hiljada prestajalo s radom. Ova godina se razlikuje po tome što je broj novotvorenih obrta manji za 20 odsto u odnosu na zatvorene. Čak i bez podataka APR-a vidljivo je smanjenje broja trgovina i sličnih objekata, jer se rapidno povećava broj oglasa kojima se oglašava izdavanje lokala u zakup, ali je zainteresovanih zakupaca sve manje. Najveći broj novoosnovanih, ali i brisanih firmi i obrta, iz sektora su trgovine i usluga. U Srbiji je trenutno uz 106.786 spomenutih privrednih društava, postoji i više od 221.000 obrta. Kao glavni uzrok padu preduzetničke aktivnosti, uz smanjenje kupovne moći stanovništva, navode se visoki troškovi koje su nametnuli država i lokalne vlasti. Vladina ministarstva značajno su povećala troškove usluga, pa je tako tumačenje propisa u ministarstvu pravosuđa poskupjelo deset puta. Preduzetnici su izloženi takvom trošku jer se nemoguće snaći “u šumi propisa” koji su često puta protivrječni. Vladinu praksu slijede i lokalne vlasti, pa tako u Beogradu postoje čak 22 nameta koje preduzetnik treba podmiriti da bi mogao poslovati. Smanjenje broja preduzetnika, firmi i samostalnih radnji pokazuje kako je takva politika ubiranja prihoda za zadovoljenje državnih troškova i rashoda lokalnih samouprava izazvala smanjenje prihoda kako u državnom tako i u lokalnom budžetu. Naplata prihoda pala je za više od 20 odsto.
Državni dugovi
Smanjenju su pridonijela i visoka državna dugovanja prema preduzećima. Najveći naručioci poslova su državne službe, lokalna samouprava, javna i komunalna preduzeća. Svi oni zajedno duguju firmama milijardu evra. Naplata potraživanja duža je od četiri mjeseca, što je dovelo do toga da se računi čak 64.518 preduzeća i preduzetnika nalaze u blokadi. Njihova dugovanja iznose 2,2 milijarde evra.
Stanje
Tri godine i devet mjeseci bez plate za isplatu duga
Slika ukupnog stanja srpske privrede još je nepovoljnija, jer dugovanja firmi domaćim i stranim bankama iznose 19,5 milijardi evra, odnosno 15,5 hiljada po zaposlenom radniku u privatnom sektoru. Prema procjeni ekonomiste Miroslava Zdravkovića toliki dug može se isplatiti kada zaposleni, kojima je prosjek primanja 345 evra, ne bi primali plate tri godine i devet mjeseci. S uračunavanjem državnoga duga, koji je od početka godine povećan za više od dvije milijarde evra dug po glavi stanovnika iznosi 17.787 evra. Poslovni.hr
