PEKING, Peking bi mogao da pruži ruku spasa najvećem trgovinskom partneru, zapalom u dužničke probleme.
Nagovještaj kineskog premijera Vena Đijabaoa na Svjetskom ekonomskom forumu da bi Peking mogao da počne da kupuje evropske dugove, bila je dovoljna za „poplavu“ tekstova u zapadnim medijima o novoj slamki spasa za posustale ekonomije evrozone. Analitičari smatraju da bi zemlje u usponu, osim Kine, i Rusija, Indija i Brazil, poznate kao BRIK grupa, mogle da pruže ruku spasa. Kina, međutim, upozorava da nije spremna da ispiše „blanko ček“.
Evropski blok je druga najveća ekonomija, prvi trgovinski partner Kine, najveći uvoznik ruske energije i najveći kupac sirovina najboljeg kvaliteta. Nijednoj od zemalja BRIK nije u interesu posrtanje Evrope, ali i njeno spasavanje zahtjeva oprez:
– Ovo je ironični sljed događaja. Tržišta u razvoju mogu iz svojih bogatih fondova da investiraju u Evropu, kako bi održala klijente. To može da spase Evropu od „zamrzavanja“, što pomaže i samim ekonomijama BRIK da ne posustanu – primjećuje Robert Hou, direktor hedž fonda „Geomatriksa“, sa sjedištem u Hongkongu.
Problem je, međutim, što ni ujedinjeno bogatstvo BRIK zemalja ne može da zapuši dužničku provaliju u kojoj se našla Evrozona. Bez pomoći iznutra, Evropa teško može da stane na noge.
Evroobveznice, koje bi djelovale kao zajednički dužnički instrument, kao što evro djeluje kao jedinstvena valuta, smatraju neki finansijski stručnjaci, mogle bi da olakšaju breme dugova posustalih ekonomija evrozone. Evroobveznice bi, argumentuju oni, bile lakše „svarljive“ od državnih obveznica Grčke, Irske i Portugala, zemalja s najvećim problemima u evrozoni. Nevolja je što ekonomski najjača članica evrozone, Njemačka, ne želi da plaća kamate za dugove slabijih članica.
Kineski premijer Ven, istovremeno, upozorava da Kina ne namjerava da pomaže zemljama nesposobnim da sprovedu reforme. On poručuje da te zemlje moraju najprije da uvedu „red u finansijama sopstvene kuće“, prije nego što zatraži pomoć spolja.
Peking bi mogao da bude voljan da pomogne, ne samo zbog interesa u Evropi, već i da bi uveo više raznolikosti u sopstvene finansije. Kina, sve nezadovoljnija nesigurnom ekonomskom situacijom u SAD, koja je oborila dolar i vrijednost američkih državnih obveznica, ima šansu da se okrene Evropi. Ali Kina, koja drži 1,7 biliona dolara u američkim državnim obveznicama, poučena iskustvom sa SAD, tome sa oprezom pristupa.
Zemlje u usponu žele veću finansijsku raznovrsnost izvan SAD, ali pitanje je šta će da kupe, i po kojoj cijeni. Investicioni stručnjak iz Njujorka Aron Gurvic, za američku TV stanicu Si-En-En, kaže da Kina i ostale zemlje grupe BRIK ne žele „naslijepo“ da investiraju u Evropi. Za Peking je, uočava on, mnogo sigurnije da investira u državne obveznice najjače zemlje evrozone, Njemačke, nego u one posrnulih država.
– Najviše bih volio kada bi Kina prestala da kupuje strane državne obveznice i dozvolila svojoj valuti, juanu, da poraste. To bi omogućilo i Evropljanima i Amerikancima da više izvoze u Kinu, što bi pomoglo globalnoj ekonomiji – ističe on.
U okolnostima dužničkih problema s obje strane Atlantika, i finansijskog rasta grupe BRIK, ova želja čini se najmanje realističnim od mogućih ishoda. Peking to potvrđuje najavama da je spremniji da investira, umjesto u zapadne dugove, u njihovu infrastrukturu, puteve, željeznice. Uz to poručuje da je zainteresovan da dobije „potpun tržišni status“, što je drugo ime za „korekcije“ pravila Svjetske trgovinske organizacije.
Amerika gleda aziju
Većina Amerikanaca smatra da su za njihov nacionalni interes značajniji odnosi sa Azijom nego sa Evropom, dok većina Evropljana smatra odnose sa SAD značajnijim po svoje nacionalne interese, nego odnose sa Azijom – 52 prema 37 odsto.
Anketa, urađena u okviru projekta „Transatlantski trendovi“, koji već 10 godina zajednički realizuju Njemački „Maršalov fond“ za SAD i „Kompanja di San Paolo“ iz Torina, prvi put je pokazalo promjenu stava u SAD, gdje je važnost zemalja kao što su Kina, Japan i Južna Koreja iskazalo 57 anketiranih, a EU 38 odsto. S druge strane, 52 odsto Evropljana odnose sa SAD smatra značajnijim za svoje nacionalne interese, dok Aziji prednost daje 37 odsto ispitanih.
Na pitanje da li ekonomski uspon Kine smatraju šansom ili prijetnjom po privredu svoje zemlje, Evropljani se nešto radije opredjeljuju za ovo prvo (46 prema 42 odsto), dok je za Amerikance to u značajnoj mjeri prijetnja (63 prema 31 odsto). U oba slučaja, manje od polovine anketiranih smatra Kinu vojnom prijetnjom – 30 odsto Evropljana i 47 odsto Amerikanaca. Novosti
