Brisel protiv odluke WTO-a o bananama

BRISEL, Evropska komisija žaliće se na presudu Svjetske trgovinske organizacije (WTO) da se evropskim uvoznim režimom za banane krše međunarodna trgovinska pravila, saopšteno je u Briselu.
Nadležni panel WTO-a utvrdio je da Brisel daje povlašteni tretman bananama uvezenim iz bivših evropskih kolonija, reagujujući time na prigovor Sjedinjenih Država.
Evropska komisija obavijestila je WTO da će se žaliti na izvještaj panela WTO-a o slučajevima vezanim za banane koje su tom tijelu iznijeli Ekvador i SAD.
Sjedinjene Države same ne izvoze banane u EU, ali su američke multinacionalne kompanije vlasnici tri najveća distributera s plantažama u Latinskoj Americi – “Chiquita Brands International”, “Del Monte Foods” i “Dole Food”.
SAD se dugo zajedno sa zemljama Latinske Amerike žale na evropski povlašteni uvozni režim za banane iz afričkih, karipskih i pacifičkih zemalja (ACP), uglavnom bivših kolonija Velike Britanije, Francuske i Portugala.
“Komisija je uložila veliku energiju proteklih mjeseci u pronalaženje zajedničkog rješenja za taj dugogodišnji spor”, navodi EK u saopštenju, ukazujući na dogovor o carinama postignut s latinoameričkim zemljama u julu, koji nije zaživio zbog propasti širih pregovora u sklopu WTO-a.
U januaru 2006. EU je zamijenila kompleksni sistem uvoznih kvota i carina za banane jedinstvenom carinom od 176 evra za tonu. Prije uspostave novog režima izvoznici iz Latinske Amerike plaćali su 75 evra po toni u okviru kvota. Pošiljke povrh tih kvota podlijegale su ograničavajućim carinama od 680 evra za tonu.
U međuvremenu izvoznici iz Latinske Amerike nastoje što više smanjiti navedenu carinu od 176 evra, što ljuti izvoznike iz ACP zemalja, poput Kameruna i Obale Slonovače. Zemlje ACP-a najavile su, pak, da će se boriti protiv najnovijih pokušaja uzgajivača iz Latinske Amerike da smanje uvozne carine EU na njihovo voće.
Ukoliko budu smanjene carine, proizvođači banana iz ACP zemalja strahuju da bi mogli biti istisnuti s evropskog tržišta zahvaljujući jeftinijim bananama iz Latinske Amerike koje već profitiraju od vladinih podsticaja.
“Nadamo se ponovnom početku pregovora, ali se bojimo se da ti pregovori ne završe dobro za Latinsku Ameriku, a loše za nas”, upozorio je Erik de Lusi, predsjednik Udruženja proizvođača banana Guadeloupea i Martinika.
Iako zemlje ACP-a proizvode samo 900.000 od ukupno 17 miliona tona banana prodatih širom svijeta, siromašne lokalne privrede zavise o izvozu tog voća o kojem zavise prihodi i radna mjesta.