Devize dobar biznis

BEOGRAD, Početak školske godine i vrijeme praznika u Srbiji su, tradicionalno, vrijeme kada narod najviše mijenja devize. Tada se mnogo stranog novca vadi iz „šteka“, a i dolaze gastarbajteri, pa mjenjači rade punom parom. I to im se isplati, jer da posao ne ide dobro ne bi ih ni bilo na svakom koraku.
Prema podacima Narodne banke Srbije, otkupom i prodajom deviza u našoj zemlji bavi se 3.029 privatnih mjenjačnica. A zahtjevi za otvaranje novih i dalje stižu.
Procjenjuje se da u malim privatnim mjenjačnicama mjesečni promet, ukupno, ide i do sto miliona evra.
– U septembru građani najviše mijenjaju devize – kaže Borislav Brujić, predsjednik Udruženja mijenjača. – Uprkos uvreženom mišljenju, valja reći da mjenjačima ne odgovara veliko talasanje deviznog kursa. Za poslovanje je mnogo bolji stabilan nivo naše valute.
M. J., vlasnica jedne od mijenjačnica u Beogradu, u ovom poslu je već šest godina.
– Sa mnom radi i ćerka kao službenik – kaže M. J. – Može dobro da se zaradi i za ove godine uspjele smo da obezbijedimo pristojnu ušteđevinu. Prema mom iskustvu, građani uglavnom sve dinare viška u kući pretvaraju u evre. Poslije ih, pak, razmjenjuju po potrebi. Uglavnom dolaze sa po 10 do 20 evra, što je slika našeg standarda. Ali, ima i onih koji donesu veće svote, tada su, naravno, u pitanju neka plaćanja. Lako se nađemo oko povoljnijeg kursa.
Privatnim mijenjačnicama država ide naruku. Prema zakonu, može da je otvori svaki građanin sa registrovanom firmom i – završenom srednjom školom.
– Važno je i da vlasnik i njegovi zaposleni nisu osuđivani – kažu u Narodnoj banci Srbije. – Radnici koji rade na šalteru moraju da posjeduju i sertifikat Narodne banke Srbije o završenoj obuci za obavljanje mjenjačkih poslova, a od tehnike – softver. Ovlašćeni mijenjač može da koristi softver banke sa kojom je zaključio ugovor.
Mijenjač, inače, može da zaključi ugovor o obavljanju ovih poslova sa jednom ili više banaka. Ovlašćenje izdaje centralna banka. Zahtjev se podnosi NBS, sa propisanom dokumentacijom, uz odgovarajuću taksu.
Otkupom deviza u Srbiji se, pored privatnih mijenjača, bave i 34 poslovne banke. Promet kod njih je veći nego kod privatnih mijenjačnica, jer rade i sa firmama i sa većim svotama. Ali, kod njih je kurs često nepovoljniji, pa građani kojima je važna svaka para, odnosno cent, svoje evre za crne dane radije mijenjaju kod privatnika.
Koje su obaveze
Ovlašćeni mijenjač je obavezan da na vidnom mjestu ispred prostora u kome se nalazi mjenjačko mjesto stavi natpis „mijenjačnica“ na srpskom i na nekom od svjetskih jezika, obično engleskom. Obavezan je i da istakne sopstvenu kursnu listu, koju utvrđuje slobodno jednom dnevno, zatim obavještenje o visini provizije (ne smije da bude veća od tri odsto). Preko reklamne table treba da informiše građane o najmanjem iznosu dinara koji plaća prilikom otkupa, odnosno najvećem iznosu koji naplaćuje pri prodaji efektive za sve valute iz svoje kursne liste.
NBS se povukla
Od 1. aprila ove godine Narodna banka se povukla iz posla sa ovlašćenim mjenjačima. Sredinom 2006. godine, kada je počelo postepeno povlačenje iz mjenjačkih poslova, učešće Narodne banke u ovim poslovima iznosilo je 80 odsto. U januaru prošle godine NBS je u obavljanju mjenjačkih poslova učestvovala 19,3 odsto, da bi u već u oktobru taj procenat bio smanjen na zanemarljivih 1,57 odsto. Novosti