BEOGRAD, Sigurnost štednje u bankama je jedna od najinteresantnijih tema u novijoj bankarskoj istoriji Srbije. Sjećanje na piramidalne banke iz devedesetih godina prošlog vijeka nije izbljedilo, pa su tako građani Srbije postali vrlo nepovjerljivi prema štednji u bankama. Tek od početka 2002. godine, banke u Srbiji, uz veliku pomoć države i Narodne banke Srbije, uspevaju da pridobiju veće povjerenje građana, kada su štedni ulozi u pitanju. Naime, 2002. godine ukupna devizna štednja je skočila na preko 750 miliona evra, u odnosu na 348 miliona evra u 2001. godini. Velikim rastom povjerenja građana u banke, do 2007. godine ukupna devizna štednja je narasla na preko 5 milijardi evra.
Na povećanje sigurnosti štednje utiče nekoliko vrlo bitnih faktora: dolazak stranih banaka, kontrola banaka od strane NBS-a i osnivanje Agencije za osiguranje depozita.
Sigurnost štednje u stranim bankama je neupitna, jer loše poslovanje banaka koje pripadaju velikim bankarskim grupacijama, može uticati na lošu reputacije i u ostalim zemljama u kojima banka posluje.
Narodna banka Srbije sprovodi politiku redovnih kontrola banaka u bankarskom sistemu i merama koje sprovodi djeluje preventivno na povećanje rizika sigurnosti za depozite položene u bankama. Takođe, Narodna banka Srbije (NBS) pridaje veliku važnost zaštiti korisnika bankarskih usluga i podržava rad finansijskih portala koji obezbeđuju transparentnost bankarske ponude.
Osnivanje Agencije za osiguranje depozita je doprinjelo većoj sigurnosti depozita građana i privrede u bankama. Ova institucija obavlja djelatnosti: obaveznog osiguranje depozita fizičkih lica, poslove stečajnog ili likvidacionog upravnika u bankama i društvima za osiguranje, učestvuje u upravljanju bankama čiji je akcionar Republika Srbija, organizuje i sprovodi postupak prodaje akcija tih banaka, organizuje i sprovodi postupak privatizacije društvenog, odnosno državnog kapitala u društvima za osiguranje, obavlja druge poslove u ime i za račun Republike Srbije u skladu sa zakonom i drugim propisima.
Svi depoziti građana, preduzetnika i malih i srednjih preduzeća su osigurani do iznosa od 50.000 evra, a isplatu osiguranog iznosa garantuje Republika Srbija. Ukoliko je iznos štednje veći od maksimalne osigurane sume od 50.000 evra, razlika se nadoknađuje u stečajnom postupku. Na primjer, ukoliko ste imali 60.000 evra na štednji u banci koja je u stečaju, osgurani iznos depozita od 50.000 evra Vam nadoknađuje Agencija za osiguranje depozita, dok se razlika od 10.000 evra nadoknađuje u stečajnom postupku i to iz stečajne mase banke. Potrebno je naglasiti da Agencija za osiguranje depozita nadoknađuje depozite po deponentu, a ne po broju računa jednog deponenta u jednoj banci.
Sve banke koje posjeduju dozvolu Narodne banke Srbije su obavezne da osiguraju depozite i da plaćaju redovnu premiju osiguranja. Bitno je napomenuti da premiju osiguranja plaća samo banka (ne i deponenti).
Procedura za isplatu iznosa štednje u slučaju stečaja banke
Osigurani depozit predstavlja novčano potraživanje štediša (u dinarima ili stranoj valuti) od banke. Ukoliko se u nekoj banci pokrene stečajni postupak, Agencija za osiguranje depozita (AOD) isplaćuje iznos neto potraživanja do osiguranog iznosa od 50.000 evra u dinarskoj protivvrijednosti po zvaničnom srednjem kursu NBS na dan donošenja rešenja o pokretanju stečajnog postupka.
Neto potraživanje štediša se izračunava sabiranjem iznosa glavnice i obračunate kamate do dana prestanka rada banke, od čega se oduzimaju dospjele obaveze štediše prema banci. Ukoliko je iznos neto potraživanja veći od osiguranog iznosa, razlika se nadoknađuje u stečajnom postupku. Isplata osiguranih depozita počinje u roku od 3 dana od dana donošenja rješenja Narodne banke Srbije o pokretanju stečajnog postupka. Isplata se vrši preko banke, koja je izabrana na javnom tenderu.
Štediše banaka u stečaju su obavezni da podnesu pismeni zahtjev za isplatu do isteka roka od 3 godine od dana donošenja rješenja Narodne banke Srbije o pokretanju stečajnog postupka. Uz pisani zahtjev štediše podnose ovjeren ugvor o posjedovanju tekućeg računa, žiro računa, štednog uloga, ovjerenu štednu knjižicu, rješenje o nasljeđivanju i isprave za identifikaciju. Realizacija zahtjeva za isplatu je u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva. Krediti.rs
Komentariši