Novi dokaz kraha ekonomije

LONDON, Potrošnja energenata u svijetu prošle godine je pod uticajem globalne krize opala za 1,1 odsto, što predstavlja prvo smanjenje od 1982. godine.
Količinski potrošnja je pala na 11,16 milijardi tona ekvivalenta nafte ili maksimalno u posljednjih 30 godina, ukazuje britanska naftna kompanija “British Petroleum” u godišnjem pregledu stanja svjetske energetike.
Tražnja energetskih sirovina najviše je smanjena u zemljama Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD) i bivšeg SSSR. Potrošnja nafte, gasa i nuklearne energije je opala, tražnja uglja je ostala nepromijenjena, dok je porasla popularnost jedino hidroenergetike i obnovljivih energetskih izvora.
Svjetska potrošnja nafte prošle godine je smanjena za 1,2 miliona barela dnevno ili 1,7 odsto, što je najveći pad od 1982. godine. Zemlje OECD-a, odnosno najrazvijeniji dio svijeta, smanjile su potrošnju nafte za 4,8 procenata, što predstavlja pad četvrtu godinu zaredom. Izvan tog bloka tražnja nafte je porasla, a posebno je izražena u Kini, Indiji i na Bliskom istoku.
Potrošnja gasa je opala za 2,1 odsto, s tim što je u Rusiji zabilježen pad od 6,1 procenat, a u zemljama OECD-a za 3,1 odsto. U isto vrijeme Iran je povećao potrošnju gasa za 25,9 procenata – više nego bilo koja druga zemlja u svijetu.
Analitičari “British Petroleuma” ukazuju da su cijene svih energetskih sirovina i struje u prošloj godini smanjene. Maksimalni pad cijena zabilježen je na tržištima gasa i uglja u sjevernoj Americi i zapadnoj Evropi. Prosječna cijena nafte tipa brent u 2009. godini je pala za 37 procenata na 61,67 dolara za barel, što je najveći ponor od 1986. godine. U “British Petroleumu” ističu da su i ostale marke nafte u istoj mjeri izgubile na cijeni, prenose agencije.
Svjetska proizvodnja nafte u 2009. godini je smanjena više od potrošnje – za 2,6 odsto, što je maksimalni pad od 1982. godine. Članice vodećeg svjetskog naftnog kartela OPEC-a smanjile su eksploataciju za 7,3 odsto u nastojanjima da podrže rast cijene nafte. U isto vrijeme porasla je proizvodnja nafte u Rusiji, SAD, Brazilu, Kazahstanu i Azerbejdžanu. Zahvaljujući povećanju eksploatacije nafte za 1,5 odsto u poređenju sa 2008. godinom Rusija je izbila na prvo mjesto s udjelom od 12,9 odsto u svjetskoj proizvodnji. Prethodni lider Saudijska Arabija smanjila je eksploataciju za više od deset odsto, a svoj udio u globalnoj proizvodnji na 12 procenata. Najbrži rast proizvodnje prošle godine su ostvarile SAD, koje su zavaljujući nalazištu u Meksičkom zalivu uvećale produkciju za sedam odsto. Svjetski kapaciteti za preradu nafte prošle godine uvećani su za 2,2 odsto, što je najbolji rezultat od 1999. godine. Prerada nafte u zemljama van OECD-a prvi put u istoriji je bila veća nego u zemljama te organizacije.
Istražene rezerve nafte u svijetu su prošle godine povećane za 0,05 odsto, na 1,333 biliona barela, prvenstveno zahvaljujući Saudijskoj Arabiji. “British Petroleum” procjenjuje da najvećim istraženim rezervama raspolažu zemlje Bliskog istoka sa 754,2 milijarde barela, a slijede ih države centralne i južne Amerike sa 198,9 milijardi barela. Rezerve u Evropi i Evroaziji su na nivou od 136,9 milijardi barela, u Africi 127,7 milijardi, Sjevernoj Americi 73,3 milijarde, a u Azijsko-pacifičkoj regiji 42,2 milijarde barela.
Eksperti “British Petroleuma” izračunali su da je svjetska proizvodnja gasa 2009. godine pala prvi put otkako statistika prati te podatke za 2,1 odsto. Najveći pad zabilježen je u Rusiji (12,1 odsto) i Turkmenistanu (44,8 odsto) zbog niže potrošnje u Rusiji i mnogim evropskim zamljama. Rusija je lani sišla sa liderske pozicije u proizvodnji ovog energenta, na kojoj se održavala posljednjih osam godina i ustupila je SAD, koje su povećale eksploataciju gasa za 3,5 odsto.
Crni rekordi
1,1 % – pad potrošnje energije najveće smanjenje od 1980. godine
7,3 % – pad proizvodnje nafte OPEC-a najveće smanjenje od 1983. godine
2,1 % – pad proizvodnje gasa prvo smanjenje u istoriji
29,4 % – udio potrošnje uglja najveći od 1970. godine
Pozitivni efekat
Jedan od rijetkih pozitivnih aspekata pada potrošnje fosilnih goriva je smanjena emisija ugljen-dioksida i drugih gasova sa efektom staklene bašte do koje je došlo prvi put od 1998. godine.
Krajem prošle godine na klimatskom samitu u Kopenhagenu zbog nesuglasica razvijenih i zemalja u razvoju nije potpisan sporazum o ograničenju emisije gasova sa efektom staklene bašte, koji bi zamijenio Protokol iz Kjota iz 2007. godine. Očekuje se da bi u decembru ove godine u meksičkom gradu Kankunu trebalo da bude održana redovna konferencija Ujedinjenih nacija o klimi, na kojoj bi mogao da bude usvojen novi dokument.
Povećana prognoza tražnje nafte
Međunarodna agencija za energetiku (IEA) saopštila je juče da je povećala prognozu globalne tražnje sirove nafte za 2010. godinu, navodeći kao razlog to što je ekonomska aktivnost u razvijenim zemljama jača nego što se očekivalo.
Procjena tražnje najvažnije energetske sirovine u svijetu ove godine povećana je za 60.000 barela na 86,4 miliona barela dnevno. To predstavlja povećanje od dva odsto u odnosu na 2009. godinu kada je zabilježen pad svjetske tražnje nafte od 1,5 odsto.