BANJALUKA, SARAJEVO – Političari u našoj zemlji, bar prema većini anketiranih, slabo su upućeni u dešavanja na tržištu kapitala, uopšte ne kupuju akcije (dionice) na berzi, a kao jedan od razloga navode – nedostatak novca.
Dio političara kaže da ih berza ne zanima, drugi imaju samo akcije (dionice) koje su dobili u procesu privatizacije, dok rijetki stidljivo priznaju da “pomalo trguju”.
“Političari uglavnom nisu aktivni na tržištu kapitala, niti su upućeni u tržište”, smatra Edin Dizdar, zamjenik direktora brokerske kuće “Eurohaus” iz Sarajeva.
On vjerujem da je upravo to jedan od razloga što je krucijalni Zakon o vrijednosnim papirima u FBiH dvije godine ležao u Ministarstvu finansija dok nije nedavno usvojen na Vladi.
“Prozvani” ministar finansija Vjekoslav Bevanda kaže da će trgovati na berzi kada tržište bude uređeno, odnosno kada se usvoje zakoni o tržištu vrijednosnim papirima i investicionim fondovima koje je Vlada uputila parlamentu.
“Ozbiljan sam čovjek i kada ovdje bude ozbiljno tržište kapitala, onda ću trgovati”, naglašava Bevanda.
Ramiz Salkić, šef Kluba poslanika SDA i SDP u Narodnoj skupštini RS, ne kupuje akcije na berzi, jer pak, tvrdi, nema sklonosti ka ekonomiji, niti viška sredstava za ulaganje.
“Da imam viška novca sigurno bih dao nekome da upravlja i trguje, jer znam ljudi koji su zaradili na tome. Ipak, to zahtijeva cjelodnevno angažovanje, jer samo jedan minut može odlučivati o zaradi ili gubitku”, kaže Salkić.
Na manjak novca za ulaganje žale se i Bakir Ajanović, ministar nauke i tehnologije RS, i Perica Rajčević, poslanik SNSD-a u Skupštini RS. Ajanović, osim toga, priznaje da nema dovoljno saznanja kako trgovati na berzi i u šta ulagati, dok se Rajčević smatra prilično informisanim u berzanska kretanja.
“Nažalost, nemam slobodnog novca za ulaganje, jer da imam sigurno bih trgovao na berzi. Akcije imam samo po osnovu vaučera u ‘Kristal fondu’, dok sam drugi dio u Hidroelektranama na Trebišnjici prodao kada su bile skoro na najvišem nivou”, ističe Rajčević.
Među političarima koji nemaju akcije niti prate berzanska kretanja su Ranko Škrbić, ministar zdravlja RS, Damir Ljubić, ministar poljoprivrede FBiH, te njegov kolega iz resora za izbjeglice i raseljene osobe Edin Mušić.
“Imam dvoje djece, ali nisu na berzi”, našalio se Mušić. Damir Mašić, poslanik SDP-a u Parlamentu FBiH, kako kaže, nema dionice i ne voli da rizikuje s obzirom na to da političari svojim izjavama mogu uticati na kretanje cijene dionica.
Slobodan Puhalac, ministar vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH, ima akcije iz privatizacije u banjalučkom “Poljoeksportu”, ali, kaže, ta firma nije uvrštena na berzu. Vahid Hećo, ministar energije, rudarstva i industrije FBiH, upisao je svoje obveznice, vojne certifikate u fond “MI-Group”.
“Oni u ime nas dioničara rade i ne razmišljam o tome. Prihoda nemam, niti nas o tome obavještavaju”, kaže Hećo.
Jedini koji je otkrio da je “sitno trgovao” je Stanislav Čađo, ministar policije RS, koji je bio direktor firme TGT iz Laktaša, a sada sa žaljenjem navodi da je prodao akcije u tom preduzeću.
“Nisam htio puno trgovati zbog privatizacije, a pazio sam i da ne ulažem u preduzeća koja se mogu dovesti u vezu s javnim poslovima. Nešto sitno sam kupovao akcija, pa dio prodao prije godinu i po dana”, kazao je Čađo. Prema podacima Centralnog registra, Čađo je akcionar u banjalučkom preduzeću “Rekreauturs” sa oko pola procenta udjela.
Pojedini berzanski analitičari smatraju da političari zbog svoje pozicije i mogućnosti korištenja povlaštenih informacija ne bi ni trebali trgovati na berzi.
“Političari na funkcijama imaju posebnu odgovornost i zato možda ne bi bilo dobro da trguju, a ako već hoće, onda to mogu raditi indirektno preko investicionih fondova”, kaže Branko Kecman, direktor berzanskog posrednika “Advantis broker” iz Banjaluke.
Jedini među anketiranima koji se drži tog nepisanog pravila je Igor Radojičić, predsjednik Narodne skupštine RS.
“Povremeno pratim stanje na berzi, ali se nisam upuštao u trgovinu. Osnovni razlog je to što smatram da ličnosti na visokim funkcijama ne bi trebalo da trguju akcijama, jer bi se moglo posumnjati da posjeduju povlaštene informacije”, ističe Radojičić. Napominje da po osnovu ulaganja vaučera posjeduje akcije u Rafineriji ulja Modriča, “Kozaraputevima”, “Slateksu” i “Termomontaži”.
Funkcioneri akcionari
Najviše bure u javnosti nedavno je zbog svojih dionica izazvao premijer FBiH Nedžad Branković, treći po veličini dioničar u Društvu za upravljanje fondovima ABDS iz Sarajeva sa 1,7 odsto udjela, zbog mogućeg sukoba interesa.
Branković, međutim, u anketi za “Nezavisne”, tvrdi da nigdje nema dionica, iako se njegovo ime navodi u registru dioničara.
Akcionari među aktivnim političarima u RS su Rajko Ubiparip, ministar privrede, energetike i razvoja RS, i Uroš Gostić, poslanik SNSD-a u Skupštini RS. Obojica imaju akcije u modričkim firmama “Stolarija” i “Pilana” s tim da Ubiparip ima 12,5 odsto udjela, a Gostić nešto preko pet procenata. Nezavisne N.
Komentariši