Samo u RS i FBiH ne pada cijena kvadrata

BANJALUKA,  Iako je svuda u regionu, ali i svijetu, zbog svjetske ekonomske krize došlo do obustavljanja rada velikog broja građevinskih projekata i pada cijena nekretnina, u Banjoj Luci, ali i u drugim gradovima RS i FBiH to nije slučaj.
 
Poznavaoci ekonomskih prilika kažu da se ovaj fenomen može jedino objasniti time što se stanogradnjom bave firme čija to nije djelatnost i na taj način peru velike količine novca zarađene na sivom tržištu.
– Upravo iz tog razloga njih ne pogađa ekonomska kriza jer njihova osnovna djelatnost nije građevina, nego je ona samo poligon da se opere prljavi novac. Zato gradnja ne posustaje, a cijene ne padaju – smatraju ekonomisti.
Ovo, naravno, pogađa one firme koje se zaista bave građevinskim poslovima, a pojavljuju se i kao investitori i kao graditelji. Njih ekonomska kriza nije zaobišla, a nemaju ni “stimulans” – ne ubacuju prljav novac u ovaj posao.
Međutim, niko od predstavnika građevinskih firmi nije želio da govori o ovom problemu.
U agencijama za prodaju nekretnina kažu da se cijena kvadratnog metra stana u Banjoj Luci drži na, u prosjeku, 2.500 KM po kvadratnom metru. U centru grada prelazi čak i 3.000 KM.
Zanimljivo je da se tako kvadratni metar stana u Banjoj Luci izjednačio sa atraktivnom primorskom Budvom.
U Budvi zbog krize i slabije potražnje, cijena kvadrata stana pala je na od 800 do 1.000 evra. U centru ovog primorskog grada cijene su oko 1.300 evra po kvadratu, dakle niže nego u centru Banje Luke.
Svjetska ekonomska kriza ne utiče ni na tržište nekretnina u FBiH. Prema podacima Federalnog zavoda za statistiku, objavljenim početkom mjeseca, ne da nema pada cijene nekretnina, nego je ove godine u odnosu na prošlu došlo do povećanja cijene stanova za devet odsto.
– Prosječna cijena stanova u FBiH završenih u prvom polugodištu 2009. godine je 1.692 KM po kvadratnom metru stambene površine – navodi taj zavod.
Predsjednik NVO iz Doboja “Centar za humanu politiku” Momir Dejanović kaže da se, prema podacima koje ima za Doboj, na godišnjem nivou iz oblasti građevinarstva opere oko deset miliona maraka.
Ozbiljan problem koji nije regulisan, ističe on, jeste upravljanje gradskim građevinskim zemljištem u opštinama, upravljanje prostorom, odnosno nelegalne izmjene regulacionih planova u korist investitora.
– Poseban problem su kriminalne grupe koje građenjem i prodajom stanova umnožavaju svoj “prljavi novac” – kaže on.
Direktor Policije RS Uroš Pena ranije je “Glasu Srpske” rekao da je tačno da se ogroman prljavi novac od droge pere ulaganjem u stanogradnju, ali da je to neuporedivo izraženije na zapadu nego ovdje.
Prema nezvaničnim procjenama, na ovaj način se u RS godišnje u legalne tokove ubaci oko pola milijarde KM.
Strah od rasta kamata na stambene kredite uticao je i na promet nekretnina u Hrvatskoj. Već početkom ove godine došlo je do pada cijene stanova od pet odsto, a na ranijem nivou drže se samo cijene atraktivnih lokacija.
Španija
Španski građevinski “bum”, koji je trajao čitavu deceniju, prekinut je prošle godine, usljed globalne kreditne krize, kombinovane sa hronično pretjeranom gradnjom i porasta kamatnih stopa, koje su prethodno bile na istorijskom minimumu, prenio je Rojters.
Hose Moreno, investitor i “samozvani Robin Hud”, kako ga britanska agencija predstavlja, ponudio je priliku mladima između 18 i 35 godina da kupe stan na periferiji Madrida za 120.000 evra – u ratama po 600 evra mjesečno tokom 20 godina.
Stanovi – njih 2.100 – još nisu izgrađeni, ali je Moreno već ranije preduzimao slične poduhvate, pa mu kupci vjeruju.
Kupiš stan, dobiješ auto
Sve teža prodaja nekretnina u Češkoj kao posljedica globalne krize natjerala je građevinare da potencijalne kupce mame i automobilima koje im daju na poklon.
“Kupi novu kuću – dobićeš novi mercedes”, nova je reklama kompanije “CIP Group”, koja je izgradila niz porodičnih kuća na istočnoj periferiji Praga. Na ovaj merketinški trik su se odlučili jer prodaja, iako klasična kuća od 150 kvadratnih metara košta oko 300.000 evra, koliko se u Pragu kreću i cijene luksuznijih stanova većih od 100 kvadratnih metara u novogradnji, ide slabo. Glas Srpske