BRISEL, Evropska unija bi planiranom novom provjerom zdravlja banaka mogla učiniti veliki pomak u svom odgovoru na vladinu dužničku krizu, smatraju zvaničnici EU. Da bi ti testovi, planirani za februar sljedeće godine, imali veći značaj, vlade i regulatori će, međutim, morati da postignu ono što prethodni testovi nisu uspjeli – da povećaju povjerenje u banke tog regiona time što će provjeriti da li one imaju dovoljno finansija da bi mogle prebroditi iznenadne šokove. „Problem odgovora EU od početka ove godine je bio u tome što su uvijek bili nedovoljno strogi”, ukazao je analitičar u Centru za evropske reforme Filip Vajt.Pouzdani stres-testovi, koji će usljediti za dokapitalizacijom banaka koje su se pokazale ranjivim, mogli bi ukloniti nesigurnost sa tržišta.Regulatoru EU su po prvi put testirali svoje banke u septembru 2009, ali rezultati te provjere nikada nisu bili objelodanjeni.Sljedeća runda testova, sprovedena u julu ove godine, objavljena je, ali je bila široko kritikovana zbog nedovoljne strogosti, podsjetila je agencija AP.EU je sada odlučila da obavi još jednu provjeru, nakon što je višemjesečno previranje na tržištima vladinog duga jasno pokazalo da kriza, koja je prošle godine pogodila evropski kontinent, nije nastala samo zbog pretjeranih vladinih izdataka, već i zbog slabe kapitalizacije banaka i troškova za njihovo spasavanje.Španija i Irska su do nedavno predstavljale model kad je riječ o poštovanju propisa EU o dugu i deficitu, a dug Madrida se čak i za ovu godinu prognozira na 64,4 odsto ekonomskog proizvoda, što je manje od dugova Njemačke, Holandije i Austrije koje karakteriše fiskalna opreznost.Irska je, međutim, bila primorana da ulije blizu 50 milijardi evra u svoje posrnule banke nakon kolapsa irskog tržišta nekretnine. Mnogi ekonomisti upozoravaju da bi se nešto slično moglo desiti i u Španiji, s obzirom da su lokalne štedionice, poznate kao kahas, pogođene padom cijena kuća.Veza između vlada i banaka ide, međutim, dalje od neposrednih izdataka za spasavanje banaka.Regulatori moraju da razmrse paukovu mrežu potencijalnih rizika – od izloženosti banaka sopstvenim ekonomijama posredstvom zajmova i hipoteka, do njihovog vlasništva vladinih obveznica visoko zaduženih zemalja i obligacija drugih banaka koje bi mogle biti na ivici kolapsa.Prema procjeni ekonomista Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj, objavljenoj u septembru, izloženost banaka EU vladinom dugu dostiže 1,9 biliona (hiljada milijardi) evra. Ta cifra uključuje i dug relativno jakih ekonomija, kao što su Njemačka, Francuska i Holandija. Biznis.baKako sve veći broj ekonomista ukazuje da su bankrot ili restrukturisanje dugova Grčke, Irske ili Portugalije gotovo neizbježni, tržišta više nego ikad brinu šta bi oštro smanjenje vrijednosti tih vladinih obveznica moglo značiti za banke širom tog regiona.
