BANJA LUKA – Transparency International u BiH (TI BiH) smatra da je Nacrt Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija štetan, te diskriminatorski u odnosu na neprofitne organizacije koje se djelimično ili u potpunosti finansiraju iz inostranih izvora.
U analizi nacrta pomenutog zakona, TI BiH kaže da ovakav način regulisanja rada dijela neprofitnih organizacija nije u skladu sa Evropskom konvencijom o osnovnim ljudskim pravima i slobodama, Ustavom Republike Srpske, Zakonom o udruženjima i fondacijama, kao ni sa Zakonom o poreskom postupku RS.
„Uslovi i način rada neprofitnih organizacija je propisan Zakonom o udruženjima i fondacijama, kao i uspostavljanje dva registra udruženja i fondacija, čime se uvođenje novog registra koji bi vodilo Ministarstvo pravde RS ukazuje suvišnim“, navodi se u analizi.
Izdvajanje organizacija koje se finansiraju iz inostranih izvora uz propisivanje dodatnih ograničenja i sistema kontrole, kaže se dalje, vodi kršenju člana 14. Evropske konvencije, kao i člana II Ustava BiH kojima se garantuje uživanje prava i sloboda bez diskriminacije.
„Naglašavanjem načina finansiranja organizacija, odredbama ovog nacrta se ignoriše definicija udruženja iz Zakona o udruženjima i fondacijama koja propisuje da njihova osnovna svrha nije sticanje dobiti“, ocjenjuju iz TI BiH.
Dodatno ograničenje koje se nameće, navodi se dalje, jeste da se formulisanje, usvajanje ili izmjene propisa smatraju političkom aktivnošću koja je zabranjena, što nije u skladu sa članom 11. Evropske konvencije, kao ni sa Smjernicama za konsultacije u izradi propisa i drugih opštih akata RS.
„Predviđene obaveze dostavljanja finansijskih izvještaja ministarstvu pravde su nesvrsishodne, s obzirom na nadležnosti ovog ministarstva, kao i već postojeću obavezu dostavljanja godišnjih izvještaja APIF-u. Naročito spornim se ukazuju i odredbe kojima se propisuje pokretanje postupka za zabranu obavljanja rada, jer nisu u skladu sa Zakonom o poreskom postupku i Zakonom o udruženjima i fondacijama, te se njima zanemaruju čak i kaznene odredbe za prekršaje, navedene u ovom nacrtu“, preciziraju iz TI BiH.
Iz ove organizacije naglašavaju da su Venecijanska komisija i Kancelarija OEBS-a za demokratske institucije i ljudska prava u zajedničkom mišljenju o nacrtu ovog zakona detaljno ukazale na sve manjkavosti, a posebno na činjenicu da obrazloženje za njegovu izradu nije zasnovano na procjeni rizika ili provedenim konsultacijama.
„Povećanje transparentnosti samo po sebi ne predstavlja legitiman cilj, a nacrt je formulisan previše neodređeno, jer su povrede nepredvidive, a sankcije nesrazmjerno stroge, uključujući i zabranu rada. Venecijanska komisija upućuje i na to da svako ograničenje prava slobode udruživanja mora biti predvidljivo, dok je zabrana političkog djelovanja i zagovaračkih aktivnosti u suprotnosti sa tim“, objašnjavaju iz TI BiH.
S obzirom na brojnost primjedbi na nacrta ovog Zakona, navodi se u analizi, kao i neusaglašenost sa važećom zakonskom regulativom, Ustavom BiH i Evropskom konvencijom, a naročito na neusklađenost sa preporukom Savjeta Evrope i zajedničko Mišljenje OEBS-a i Venecijanske komisije od 13. juna 2023. godine, TI BiH poziva narodne poslanike da detaljno analiziraju dostavljene komentare.
Kompletnu analizu TI BiH sa komentarima na pojedine članove spornog nacrta zakona možete pogledati ovdje.
CAPITAL: D. Momić
