BEOGRAD, Prema procjenama rezultata za deset mjeseci 2010. ranije očekivani porast BDP a od oko 1,5 odsto kolika je bila i procjena MMF a, ostvarljiv je, ocjenjuju ekonomisti, autori online izdanja Ekonomskog instituta “Makroekonomske analize i trendovi”. Procjena ekonomista je da će trgovinski deficit u ovoj godini biti manji nego u 2009. za oko 350 miliona evra.
“Međutim, ovi rezultati su praćeni neočekivano visokom inflacijom, deprecijacijom kursa dinara izazvanom velikim podbačajem u bilansu finansijskih odnosa sa inostranstvom, smanjivanjem deviznih rezervi, rastućim teškoćama u finansiranju budžetskog deficita, daljim padom investicione aktivnosti i, najzad – s obzirom na to da se očekivanja u EU za narednu godinu revidiraju naniže – pogoršanim uslovima u pogledu privrednog rasta, zapošljavanja, porasta tražnje i njene željene strukture i u narednoj godini”, upozoravaju autori izvještaja.
U izvještaju se navodi da je nakon tromjesečnog desezoniranog porasta i rekordne industrijske proizvodnje u dvogodišnjem periodu, u oktobru zabilježen pad proizvodnje u desezoniranoj seriji od 3,2 odsto.
“Prvi put u toku ove godine međugodišnji mjesečni rezultat je negativan, a proizvodnja je opala do nivoa koji je gotovo najniži u 2010.”, navode autori.
Oni dodaju da analiza rezultata po oblastima otkriva da su za pad proizvodnje prerađivačke industrije najodgovornije redukcije prehrambene industrije, hemijske industrije i naftne industrije. Vrijednost ukupno izvedenih građevinksih radova izvođača iz Srbije u trećem kvartalu 2010. u odnosu na isti kvartal 2009. smanjena je u tekućim cijenama za 7,9 odsto.
“To je bolji rezultat nego u prva dva tromjesečja ove godine (u periodu januar–septembar 2010. vrijednost građevinskih radova je u odnosu na isti period 2009. smanjena za 13,6 odsto), ali je pad još uvijek dubok”, zaključuju oni.
Kako navode autori izvještaja ohrabrujuće djeluje porast vrijednosti ugovorenih radova.
Vrijednost prometa robe u trgovini na malo u Srbiji u tekućim cijenama u oktobru 2010. veća je za 14,6 odsto nego u oktobru 2009. Izražen u stalnim cijenama, promet je u istom periodu bio veći za 4,4 odsto. U odnosu na septembar ove godine, promet u trgovini na malo u oktobru je veći za 6,8 odsto u tekućim cijenama, a za 5,4 odsto u stalnim cijenama. U prvih deset mjeseci tekuće godine promet robe na malo u odnosu na isti period prošle godine veći je za pet odsto u nominalnom izrazu, dok je realno manji za 1,8 odsto.
Kreditna aktivnost bankarskog sektora jedan je od osnovnih indikatora stanja u ekonomiji. Ukupni plasmani banaka u aprilu su dostigli nivo od 1.769,9 milijardi dinara, objavljeno je u analizi. U drugoj polovini 2010, navodi se, došlo je do nominalnog povećanja od 87,3 milijarde dinara, odnosno od 5,2 odsto. Povećanje nivoa plasmana u odnosu na kraj prethodne godine iznosi 346,7 milijardi dinara, odnosno 24,2 odsto, i posljedica je ne samo efekta snažne deprecijacije dinara tokom godine nego i realnog povećanja kreditne aktivnosti zabilježene tokom drugog kvartala. Dinamika rasta kredita (kvartalna i međugodišnja) je nešto nepovoljnija u odnosu na prethodni period godine.
Realna stopa rasta kredita od 2,9 odsto tokom trećeg kvartala ukazuje na usporavanje kreditne aktivnosti nakon ostvarenog rasta od pet odsto tokom drugog kvartala. Takođe, međugodišnja realna stopa rasta kredita na kraju trećeg kvartala iznosi 12,9 odsto, što je za 0,4 procentna poena niže u odnosu na prethodni kvartal. Ipak, međugodišnji realan rast plasmana je za oko četiri procentna poena viši od rasta zabilježenog u drugoj polovini 2009. i u prvom kvartalu 2010. ali je i dalje nedovoljan da bi se zaključilo da dolazi do oporavka najvažnijeg segmenta poslovanja banaka, ocjenjuju ekonomisti.
Poređenja radi, međugodišnje stope rasta ukupnih plasmana tokom 2008. išle su i do 25 odsto.
U odnosu na početak kriznog perioda (treći kvartal 2008.) zabilježen je rast problematičnih kredita (NPL) od 176 milijardi dinara, uz rast učešća u ukupno odobrenim kreditima od 7,6 procentnih poena.
“Značajan i opasan rast kreditnog rizika potvrđuje i analiza kretanja učešća NPL u kreditima ukupno odobrenim najznačajnijim segmentima klijenata. Naime, učešće NPL u ukupno odobrenim kreditima privredi povećano je od početka godine sa 20,9 odsto na 23,2 odsto”, navedeno je u izvještaju.
Podaci pokazuju da je bankarski sistem Srbije izložen daleko većem nivou kreditnog rizika nego bankarski sistem Hrvatske, koji su evropske monetarne vlasti ocjenile kao vrlo problematičan. Na prostoru Evrope, osim Srbije i Crne Gore, udio NPL u ukupnim kreditima iznad 15 odsto bilježe još samo Letonija i Litvanija. Emg.rs
