Vojvodina lokomotiva srpske privrede, ali spora

NOVI SAD, Devedesetih je najprije trebalo staviti „tačku na pljačku“ i utvrditi „di su naši novci“ da bi Vojvodina, od 2000. godine naovamo, mogla da bude „lokomotiva Srbije“ na putu za Evropsku uniju.
Lokomotiva je u protekloj deceniji bila najomiljenija metafora ovdašnjih političara za najveću srpsku žitnicu. Ponavljali su je u svakoj zgodnoj prilici, uprkos opštepoznatoj činjenici da nam je željeznica prespora i za istočnu, a naročito za razvijenu Evropu.
Ovih dana, u predizbornom vakuumu, dok se čeka odluka o raspisivanju redovnih izbora, lider SVM i potpredsjednik Vlade Vojvodine Ištvan Pastor, u potrazi za novom metaforom, otisnuo se preko velike bare:
– Vojvodina ne samo da više nije lokomotiva, odnosno najrazvijeniji region Srbije, već tone sve dublje i dublje, kao Titanik – ponovio je Pastor u dva navrata u posljednjih mjesec i po.
Optužujući republičku vlast da će vojvođansku privredu dovesti do bankrota ako nastavi da sporim tempom usmjrava onih Ustavom predviđenih sedam odsto sredstava iz republičkog u pokrajinski budžet, Pastor je naveo da je u pokrajinsku kasu od planiranih 10,2 milijardi za investicije, u prvih šest mjeseci ove godine, iz republičke kase, stiglo svega oko milijardu dinara.
I dok se prije dvadesetak godina niko nije ozbiljno bavio analizom parole Nenada Čanka (LSV) da „Beograd sistematski pljačka Vojvodinu“, baš zato što je bilo jasno da je lansirana u predizborne svrhe, ni sa Pastorom niko od njegovih partnera iz Koalicije „Za evropsku Vojvodinu“ ne želi da se upušta u polemike.
Jedino je nedavno predsjednik vojvođanske vlade Bojan Pajtić kratko rekao da je izjava Pastora prejaka „jer se ne radi o bankrotu“. Iz redova republičke vlasti potvrđeno je da tempo transmisije sredstava u pokrajinsku kasu jeste usporen, ali da treba imati na umu kontekst globalne ekonomske krize, koja se, neminovno, mora odraziti i na našu zemlju.
Iz Vojvodine je odmah izvučen statistički podatak da je prosječan lični dohodak u pokrajini manji nego u Beogradu i u još nekim dijelovima Srbije, kao što je Kragujevac. Najmanju prosječnu platu u Srbiji prima vojvođanska opština Plandište i ona iznosi 18.658 dinara, što je za punih 20.000 dinara manje od prosječnog ličnog dohotka u Srbiji.
Da li su ovi podaci zaista vjerodostojan pokazatelj da Vojvodina polako ali sigurno gubi primat najrazvijenijeg dijela Srbije? Može li vojvođansku privredu srušiti tih devet milijardi dinara koje usporeno cure od Beograda do Novog Sada?
Pokrajinski sekretar za rad i zapošljavanje Miroslav Vasin kaže da je čaša za optimiste uvijek polupuna, a za pesimiste – poluprazna.
– Opšta situacija jeste teška po cijelu srpsku privredu, ali nije baš da nemamo razloga za optimizam, a jasno je da je Vojvodina i dalje ekonomska lokomotiva ove zemlje – kaže Vasin za „Novosti“. – Od svih stranih investicija pristiglih u Srbiju, 45 odsto, dakle skoro svaka druga, uložena je u Vojvodinu. Zar to nije podatak koji ohrabruje?
Vasin ističe da je situacija u Vojvodini sigurno mnogo bolja nego što to „pojedinci u ovom trenutku pokušavaju da prikažu“.
– Za razliku od ostalih dijelova Srbije mi uspjevamo da stopu nezaposlenosti držimo na pozitivnoj nuli – naglašava Vasin. – U prethodne tri-četiri godine, podstičući ulaganja u mala preduzeća, zatim sredstvima iz pokrajinskog fonda za kapitalna ulaganja i indirektno, sredstvima iz Nacionalne službe za zapošljavanje, otvoreno je preko 35.000 radnih mjesta.
Pokrajinska vlast je, kako ističu njeni čelnici, dala sebi zadatak da u ovim kriznim vremenima, koliko god da je to moguće, obuzda porast nezaposlenosti. Nekoliko posljednjih godina, statistički proračuni pokazuju da u Vojvodini broj nezaposlenih stoji na brojci od 203.000 ljudi, odnosno 20 odsto ukupnog stanovništva pokrajine.
Iz svega navedenog nameće se zaključak da je Vojvodina, bez obzira na sve ekonomske nedaće, i dalje srpska lokomotiva, istina nešto usporenija nego ranijih godina. Ali lokomotiva je lokomotiva, makar „jurila“ i 50 na sat.
Neuspjeh koji se priznaje
Vojvođanska vlast kao svoj neuspjeh priznaje to što nije uspjela da ubjedi vlasnike privatizovanih preduzeća da ne otpuštaju radnike preko noći, već da im pruži alternativne mogućnosti kao što je rad po skraćenom radnom vremenu. Procjenjuje se da je najmanje 35.000 ljudi u pokrajini završilo kao tehnološki višak u privatizovanim preduzećima.
Plata i sezonci
U pokrajinskoj administraciji potvrđuju da je posljednjih godina prosječna plata u Vojvodini „za nijansu manja nego na nivou države“. – Mislim, ipak, da statistika ne pruža kompletnu sliku, jer se podaci koje iznosi baziraju prvenstveno na privredi. Naš najveći adut je poljoprivreda, a tokom sezonskih radova nekoliko hiljada radnika sa juga Srbije dolazi ovamo da radi za dnevnicu od 20 do 25 evra. Novosti